Avashyak Niryukti Part 06

SR No.: 005758
Original Sutra Author: N/A
Author: Aryarakshitvijay
Publisher: Vijay Premsuri Sanskrit Pathshala
Publication Year: 2010
Total Pages: 442
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_aavashyak
File Size: 10 MB

Page 302

આત્મદોષઉપસંહાર–જિનદેવની કથા (નિ. ૧૩૦૯) * ૨૮૯
अणालोइयपडिक्कंता चुल्लहिमवंते पउमदहे सिरी जाया देवगणिया, एतीए संवरो न कओ, पडिवक्खो सो न कायव्वो, अण्णे भांति - हत्थिणियारूवेण वाउक्काएइ, ताहे से एण पुच्छिओ, संवरेत्ति गयं २० ।
इयाणि 'अत्तदोसोवसंहारो 'त्ति अत्तदोसोवसंहारो कायव्वो, जइ किंचि काहामि तो दुगुणो बंधो होहिति, तत्थ उदाहरणगाहा—
बारवइ अरहमित्ते अणुद्धरी चेव तहय जिणदेवो । रोगस्स य उप्पत्ती पडिसेहो अत्तसंहारो ॥१३०९॥
5
व्याख्या कथानकादवसेया, तच्चेदं - बारवतीए अरहमित्तो सेट्ठी, अणुद्धरी भज्जा, सावयाणि, નિળયેવો પુત્તો, તમ્મ રો ૩પ્પપ્પા, ન તીરફ તિનિચ્છિવું, વેખ્ખો મારૂ—મંÄ બ્રાહિ, નેન્ડ્ઝરૂ, सयणपरियणो अम्मापियरो य पुत्तणेहेणाणुजाणंति, णेच्छइ निब्बंधेवि कहं सुचिरं रक्खियं वयं 10 પોતે સેવેલા શિથિલાચારોની આલોચના—પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના કાળ કરીને લઘુહિમવંત પર્વતના પદ્મÇદમાં દેવોની વેશ્યા શ્રીદેવી થઈ. નંદશ્રીએ સંવર કર્યો નહીં. આ રીતે સંવરનો પ્રતિપક્ષ=અસંવર કરવા યોગ્ય નથી. કેટલાક આચાર્યો આ પ્રમાણે કહે છે કે સમોવસરણમાં પ્રભુ આગળ હાથિણીનું રૂપ કરીને દેવી જ્યારે અવાજ કરે છે (?) ત્યારે શ્રેણિકે ભગવાનને પૂછ્યું– (કે આ કોણ છે?) ‘સંવર’ દ્વાર પૂર્ણ થયું. ૧૩૦૮॥
અવતરણિકા : હવે આત્મદોષ ઉપસંહાર’ દ્વાર જણાવે છે. આત્મદોષોની સમાપ્તિ ક૨વા યોગ્ય છે. (તે કરવા જીવે આ પ્રમાણે વિચારવું જોઈએ કે –) જો કંઈક (આજ્ઞાવિરુદ્ધ) કરીશ તો દ્વિગુણ કર્મબંધ થશે. અહીં ઉદાહરણગાથા ડ્ર
:
ગાથાર્થ ઃ દ્વારિકાનગરીમાં અર્હમિત્રશ્રેષ્ઠિ – અનુદ્ધરીપત્ની – જિનદેવપુત્ર – રોગની ઉત્પત્તિ – પ્રતિષેધ આત્મસંહાર.
-
ટીકાર્થ : વ્યાખ્યા કથાનકથી જાણવી. તે કથાનક આ પ્રમાણે જાણવું - * (૨૧) ‘આત્મદોષઉપસંહાર' ઉપર જિનદેવનું દેષ્ટાન્ત
15
20
દ્વારિકાનગરીમાં અર્હમિત્રશ્રેષ્ઠિ હતો. તેને અનુદ્ધરીનામે પત્ની હતી અને જિનદેવનામે પુત્ર હતો. તેઓ શ્રાવક—શ્રાવિકા હતા. જિનદેવપુત્રને રોગો ઉત્પન્ન થયા.કોઈ ચિકિત્સા રોગોને શાંત કરી શકતી નથી. છેલ્લે વૈઘે કહ્યું – “તું માંસ ખા (જેથી તારો રોગ નાશ થશે.)” તે માંસ ખાવા 25 તૈયાર થતો નથી. સ્વજનો—પરિજનો અને માતા–પિતા પુત્રસ્નેહને વશ થઈ માંસ ખાવા અનુજ્ઞા ५६. अनालोचितप्रतिक्रान्ता क्षुल्लकहिमवति पद्महूदे श्रीर्जाता देवगणिका, एतया संवरो न कृतः, प्रतिपक्षः # 1 ત્તવ્ય:, અને મળતિઢસ્તિનીપેળ વાતમુનિતિ, (રાવાન્ રોતિ), તવા શ્રેણિબેન પૃષ્ટ, संवर इति गतं, इदानीमात्मदोषोपसंहारेति, आत्मदोषोपसंहारः कर्त्तव्यः, यदि किञ्चिद् करिष्यामि तर्हि द्विगुणो વન્યો ભવિષ્યતીતિ, તત્રોવાહનથા-દ્વારવત્યાં અદ્ભૂમિત્ર: શ્રેષ્ઠી, અનુદ્ધી માર્યાં, શ્રાવળી, બિનવેવ: પુત્ર:, 30 तस्य रोगा उत्पन्नाः, न शक्यन्ते चिकित्सितुं, वैद्यो भणति - मांसं खादय, नेच्छति, स्वजनपरिजनो मातापितरौ च पुत्रस्नेहेनानुजानन्ति, नेच्छति निर्बन्धेऽपि कथं सुचिरं रक्षितं व्रतं