________________
८६* आवश्यनियुक्ति . ९२मद्रीयवृत्ति • समाषांतर (मा-२)
पढमं दिट्ठीजुद्धं वायाजुद्धं तहेव बाहाहि । मुट्ठीहि अ दंडेहि अ सव्वत्थवि जिप्पए भरहो ॥३२॥ सो एव जिप्पमाणो विहुरो अह नरवई विचिंतेइ । किं मन्नि एस चक्की ? जह दाणि दुब्बलो अहयं ॥३३॥ संवच्छरेण धूअं अमूढलक्खो उ पेसए अरिहा । हत्थीओ ओयरत्ति अ वुत्ते चिन्ता पए नाणं ॥३४॥ उप्पण्णनाणरयणो तिण्णपइण्णो जिणस्स पामूले । गंतुं तित्थं नमिउं केवलिपरिसाइ आसीणो ॥३५॥ काऊण एगछत्तं भरहोऽवि अ भुंजए विउलभोए। मरिईवि सामिपासे विहरइ तवसंजमसमग्गो ॥३६॥ सामाइअमाईअं इक्कारसमाउ जाव अंगाउ।
उज्जुत्तो भत्तिगतो अहिज्जिओ सो गुरूसगासे ॥३७॥ (भाष्यम् ) आसामभिहितार्थानामपि असंमोहार्थमक्षरगमनिका प्रदर्श्यते-भरतसंदेशाकर्णने सति बाहुबलिनः कोपकरणं, तन्निवेदनं चक्रवर्तिभरताय दूतेन कृतं, 'देवयत्ति' युद्धे जीयमानेन भरतेन किमयं
ગાથાર્થ : પ્રથમ દ્રષ્ટિયુદ્ધ – વાચાયુદ્ધ – તથા બાહુયુદ્ધ – મુષ્ટિ અને દંડવડે યુદ્ધ, સર્વત્ર (भरत तिायो.
ગાથાર્થ આ પ્રમાણે જિતાતો વિધુર એવો તે નરપતિ હવે વિચારે છે “શું આ જ ચક્રી छ ? हेथी सत्यारे हुं हुण छु.” ।
ગાથાર્થ : અમૂઢલક્ષ્યવાળા અરિહંત સંવત્સર પછી દીકરીને મોકલે છે. “હાથી ઉપરથી 20 उतरो" सेम डे विया२५॥- (a6, भे वियारीन) ५॥ 613ता न.
ગાથાર્થ ઉત્પન્ન થયું છે કેવલજ્ઞાન જેમને તેવા, પૂરી થઈ છે પ્રતિજ્ઞા જેમની તેવા (તે બાહુબલિ) જિન પાસે જઈ તીર્થને નમસ્કાર કરી કેવલી પર્ષદામાં બેઠા.
ગાથાર્થ : એકછત્રી શાસન કરીને ભરત પણ વિપુલભોગોને ભોગવે છે. તપસંયમથી યુક્ત એવો મરીચિ પણ સ્વામી સાથે વિચરે છે. 25 थार्थ : (यामi) प्रयत्नशील, (भगवानने विष) मतिaam ते भरीयि गुरु पासे સામાયિકથી શરૂ કરીને અગિયાર અંગો સુધી ભણ્યા.
ટીકાર્થ ઃ કહેવાઈ ગયેલ છે અર્થ જેનો એવી પણ ગાથાઓનો અક્ષરાર્થ મૂંઝવણ ન થાય તે માટે દેખાડાય છે – ભરતનો સંદેશો સાંભળતા બાહુબલિનું કોપકરણ. આ બાહુબલિના
કોપનું નિવેદન દૂતે ભરતને કર્યું. મૂળગાથામાં રહેલ “દેવય” પદથી એમ સમજવું કે યુદ્ધમાં 30 ताहे चक्कं मणसी करेइ पत्ते अ चक्करयणंमि । बाहुबलिणा य भणिधिरत्थु रज्जस्स तो तुज्झ
॥१॥ चिंतेइ य सो मज्झं सहोअरा पुव्वदिक्खिया नाणी । अहयं केवलिहोव्वं वेच्चहामि ठिओ पडिमं ॥२॥ (प्र० अव्या०)