________________
ગુણ વિભાગ કાળ
પર્ક तेतीसउयहिनामा साहिया हुँति अजयसम्माणं ।
देसजइ सजोगीण य पुव्वाणं कोडिदेसूणा ॥२२३॥ ગાથાર્થ : અવિરત સમ્યકત્વનો સાધિક તેત્રીસ સાગરોપમ કાળ છે. દેશવિરત અને
સગી કેવલિનો દેશોન પૂર્વક્રોડ વર્ષને કાળ છે, (૨૩) ટીકાથ: અવિરત સમ્યવીઓમાંથી કઈક એક સંયકવી જીવાશ્રયી સમ્યક્ત્વને સાધિક તેત્રીસ સાગરોપમની સ્થિતિ થાય છે. તે આ પ્રમાણે - કઈક સ્થાનથી ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા અનુત્તર વિમાનમાં ઉત્પન્ન થાય, અને ત્યાં અવિરત સમ્યકત્વીરૂપે તેત્રીસ સાગરેપમ સુધી રહે છે. ત્યાંથી અવીને અહીં આવીને પણ જ્યાં સુધી વિરતિ ન મળે ત્યાં સુધી તે અવિરત સમ્યક્ત્વી રૂપે જ રહે છે. એ પ્રમાણે એક અવિરત સમ્યક્ત્વને ઉત્કૃષ્ટથી સાધિક તેત્રીસ સાગરેપમ પ્રમાણ કાળની સ્થિતિ સિદ્ધ થાય છે. પ્ર. કેઈક વિજય વગેરે વિમાનમાં તેત્રીસ સાગરેપ અવિરત સમ્યક્ત્વી રૂપે રહી,
જે અહીં આવીને પણ વિરતિને સ્વીકારતા નથી, પરંતુ સમ્યકત્વ ભાવમાં રહી અંતે બારમાં દેવલ કે ઉત્પન્ન થાય છે. તેના નિર્દેશ અનુસાર પંચાવન સાગરેપમ
વગેરેના કાળ સંભવે છે, તે અહીં આટલે જ કાળ કેમ કહ્યો? ઉ. . સાચી વાત છે. પરંતુ આ ક્રમાનુસારે સતત અવિરત સમ્યફી પણું જ શું નથી
હતું કે બીજું કોઈ કારણ હોય તે તે બહુશ્રુતે જ જાણે છે. '
દેશયતિ એટલે દેશવિરત, સગિ કેવલી આ બન્નેને એક જીવાશ્રયી દરેકને ઉકાળ દેશેને પૂર્વક્રોડ વર્ષને છે. ગર્ભમાં રહી જ સાધિક નવ મહિના પસાર કરી ઉત્પન્ન થયેલ એવા આઠ વર્ષ સુધીના વિરતિને યોગ્ય થતા નથી તે પછી દેશવિરતિને સ્વીકારે અને સર્વવિરતિ સ્વીકારવા પૂર્વક કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી જે દેશવિરતિ કે સગી કેવલી છે. તે બન્નેને પૂર્વકૅડ વર્ષનું આયું હોય તે તેમને ઉપર કહેલ સ્વરૂપ વડે કંઈક નવ વર્ષ જૂના પૂર્વક્રોડ વર્ષને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિકાળ અલગ જાળવે. (૨૨૩) - હવે આજ અવિરત, દેશવિરત, સગી કેવલિઓને જઘન્ય કાળ તેમજ બાકી રહેલ ગુણસ્થાનકને જઘન્ય ઉત્કૃષ્ટ ભેદવાળો કાળ કહે છે.
एएसि च जहणं खवगाण अजोगि खीणमोहाणं ।
नाणाजीवे एगं परापरठिई मुहुर्ततो ॥२२४॥ ગાથાર્થ: આગળની ગાથામાં (ર૩) કહેલ ગુણસ્થાનકનો જઘન્યકાળ તેમજ ક્ષેપકે,
અગી કેવલિઓ તથા ક્ષીણમેહીને જુદા જુદા છવાશ્રયી કે એક જીવાશ્રયી જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ અંતર્મુહૂર્તની છે. (૨૪)