________________
૪૨
શ્રી મહાવીરચરિત્ર,
લાપ કરવામાં પ્રવર્તેલા હેાવાથી વિશેષે કરીને નિગ્રહનું સ્થાન છે, તેથી હવે તું નથી.” આ પ્રમાણે કહીને તેના વધ કરવાની આજ્ઞા કરી તેથી તે સ્મશાનભૂમિમાં લઇ જવાયા અને તેને શૂળિકા ઉપર ચડાવ્યા. આ અવસરે તે સ્થાને આવેલા એક વાણુન્યતરે તેને જોયા. “ આ ધમમાં હૃઢ છે.” એમ જાણી તે દેવને તેના પર અનુક ંપા થઇ, તેથી તેણે શૂળિકાને સ્થાને સુવર્ણનું' સિંહાસન કર્યું. ત્યારે રાજસેવકાએ તેને ખડ્ગના પ્રહારથી હણ્યા, તે પણ તે દેવના પ્રભાવથી પ્રહારને સ્થાને ત્રૈવેયક વિગેરે આભૂષણે થઇ ગયા. તે વૃત્તાંત રાજાને જણાવ્યેા. તે સાંભળી મનમાં ભયથી વ્યાકુળ થયેલેા રાજા પેાતે પરિવાર સહિત તેની પાસે આવી, બે હાથ જોડી કહેવા લાગ્યાઃ“ સદ્ધર્મમાં જ એકચિત્તવાળા હે પાલક ! કારણ વિના જ મૂઢપણાથી મેં તને આવી અવસ્થા પમાડ્યો તે મારે અપરાધ તુ ક્ષમા કર.” આ પ્રમાણે ચિરકાળ સુધી તેને પ્રસન્ન કરીને હાથણીના સ્કંધ પર ચડાવીને મેટી વિભૂતિવડે તે પાલકને નગરમાં પ્રવેશ કરાવ્યા, અને યથાયોગ્યપણે તાંબૂલ વિગેરેવડે તેનુ સન્માન કરી તેને તેના ઘેર મેાકલ્યા. તે જોઇ તેના મેટા ભાઇ તુષ્ટમાન થયા. તેણે તેના વપન મહેાત્સવ કર્યાં. હવે એક દિવસ પાલકે કહ્યું કે—“ હે ભાઈ! સર્વજ્ઞના ધર્મનું આ માહાત્મ્ય છે કે જેથી માત્ર વૃષલના મૂત્રથી જ તારા જળાદરના વ્યાધિ શાંત થયા, અને મને પશુ કારણ વિના જ શૂળિકા પશુ સુવર્ણના સિંહાસનરૂપે જ પરિણમી તથા પ્રહારા પણ આભરણુરૂપે થયા; તેથી હવે આપણે ગૃહવાસના સંગને મૂકી દઈએ, અને સર્વવિરતિ અંગીકાર કરીએ. અમૃતના પાનને ગુણુ જાણુનાર કયા માણસ વિષનું પાણી પીવાની ઇચ્છા કરે ? ” તે સાંભળી રવિએ કહ્યું-“ એમ હા. ” ત્યારપછી તે બન્ને ભાઈઓ સ્થવિર મુનિની પાસે પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરી, સપૂર્ણ શ્રમણધર્મનું આરાધન કરી અનુક્રમે દેવ અને મોક્ષના સુખનુ ભાજન થયા.
આ પ્રમાણે હું ઇંદ્રભૂતિ મુનિવર ! આખીનું ગુણવ્રત કહ્યું. હવે અનર્થ દડની વિરતિ નામનું ત્રીજું ગુણવ્રત કહું છું. તે અનર્થદંડ ચાર પ્રકારના જાણવાા—અપધ્યાન ૧, પ્રમાદાચરણ ૨, હિ'પ્રદાન ૩ અને પાપાપદેશ ૪. આ વ્રતના પાંચ અતિચાર વવાના છે. —કર્ષ ( કામકથા ) ૧, કૌમુચ્ય ૨, મૌખ ૩, સયુક્તાધિકરણ ૪ અને ઉપભાગ-પરિભાગની અધિકતા ૫. જે અનથડની વિરતિવાળા હાતા . નથી તે અનર્થ વચન એલવાથી કોર્િટક નામના લૌકિક મુનિની જેમ