________________
*
*
* * * *
* *
* ૧/૧
• અષ્ટમ પ્રસ્તાવ-પ્રથમ અણુવતે-હરિવર રાજાની કથા. ૪૩૯ • છે, સુખશય્યામાં રહ્યા છતાં પણ જરા પણ નિરાંતે બેસી શકતો નથી. જો કે પણ પ્રકારે મને જરા નિદ્રા માત્ર જ આવે તે હું મારા આત્માને ફરીથી જીવતે થયે માનું.” આ પ્રમાણે તેનું દીન વચન સાંભળીને નંદે કહ્યું કે“હે પ્રિય મિત્ર ! ધીરજ રાખ, કાયરપણુને ત્યાગ કર. હું તે પ્રકારે કરીશ કે જે પ્રકારે થોડા કાળમાં જ સારા શરીરવાળો થઈશ.” આ રીતે તેને ધીરજ આપીને રાત્રિને સમયે તેણે તેને કાગલી નામનું ગાયન આરંભ્ય. - જેમ જેમ ગીતને ઇવનિ દત્તના કર્ણ વિવરમાં પેસતે હતું તેમ તેમ નિદ્રા પણ જાણે લજજા પામી હોય તેમ ધીમે ધીમે આવવા લાગી. એ પ્રમાણે નિદ્રા આવવાથી તે દત્ત અત્યંત ઊંઘી ગયે. તે વખતે તેની ભાર્યાનું હૃદય તે નંદના કર્ણને સુખ કરનારા ગીતના શબ્દવડે હરણ કરાયું, અને તેમાં જ તે એક મનવાળી (તલ્લીન) થઈ. રાત્રિ વ્યતીત થઈ ત્યારે દત્તની પણ શિરોવેદના નાશ પામી. શરીરની સુખાકારી થઈ. એક દિવસ એકાંતમાં શ્રીએ નંદને પ્રેમ સહિત કહ્યું
- “હે સુખને આપના! જેમ તમે તમારા મિત્રના શરીરની પીડા હરણ કરી તેમ હવે મારા પણું શરીરના સંતાપને હરણ કરે.” આ પ્રમાણે સાંભળી સાજુપણાને લીધે તેણીના મનમાં રહેલા અભિપ્રાયને નહીં જાણવાથી નંદે કહ્યું કે-“હે સારા શરીરવાળી ! તને શાને સંતાપ છે ?” ત્યારે તેણુએ કહ્યું કે
હે સુંદર ! તમે પોતે જ સંતાપ કરીને જાણતા નથી ? શું હું સત્ય કહું?” તેણે કહ્યું—“ કહે, શ દોષ છે ?ત્યારે તેણુએ મધુર ગીતના શ્રવણથી આર. ભીને અત્યંત અનુરાગના સંબંધવાળો સર્વ પિતાને વૃત્તાંત કહ્યો. તે સાંભળીને તેને અસુંદર ભાવ જાણીને નંદ તેણીને કહ્યું કે-“હે સારા શરીરવાળી ! તમે કેમ આમ બેલે છે ? જે કાર્ય કરવાથી પોતાના કુળને દૂષણ લાગે છે, અને સર્વ દિશાઓમાં અપયશ ફેલાય છે તેવું કાર્ય ધીર પુરુષે કઈ પણ રીતે મરણ આવ્યા છતાં પણ કરે નહીં. વળી પારદારમાં આસક્ત થયેલા મનુષ્યને નરકમાં વિવિધ પ્રકારની વેદનાઓ પ્રાપ્ત થવાનું શાસ્ત્રમાં સંભળાય છે, તે હે મૃગાક્ષી ! ખોટી વાંછાને ત્યાગ કર.” આ પ્રમાણે ઘણા પ્રકારના વચનેવડે તેણીને સમજાવીને તે મહાભાગ્યવાન નંદ તે સ્થાનથી શીઘ્ર વેગે કરીને નીકળી ગયે.
આ સર્વ વૃત્તાંત ભીંતને ઓથે રહેલા દત્તે સાંભળ્યું. તે વખતે તેણે વિચાર કર્યો કે-“અહો ! કાર્ય વિનાશ પામ્યું કે જેથી મારી ભાર્યાએ નંદની સાથે આ પ્રમાણે વાત કરી. હું ધારું છું કે-“નંદ મને અહીં રહેલે જાણીને