________________
-અષ્ટમ પ્રસ્તાવનસિંહ નામના સાધુનું રુદન અને ભગવાનને રેગશાંતિ. કરી સત્કારના સમુદાયે કરીને શિબિકામાં આરોપણ કરી નીહરણ કર્યું અને મરણકાર્ય કર્યું.
ત્યારપછી ભગવાન મહાવીરસ્વામી શ્રાવસ્તિ નગરીમાંથી નીકળી વિહારના કમે મેંઢકગ્રામ નામના નગરમાં ગયા. ત્યાં મણિકર્ણક નામના ચૈત્ય ( ઉદ્યાન)માં સમવસર્યા. ધર્મ સાંભળવા માટે પર્ષદા ત્યાં આવી. ક્ષણ માત્ર ભગવાનની સેવા કરીને તે પર્ષદા જેમ આવી હતી તેમ પાછી ગઈ. હવે ભગવાન મહાવીરસ્વામીને તે તેજલેશ્યાના તાપના વિશે કરીને પિત્તજવર * ઉત્પન્ન થયે. તેના વશથી શરીરમાં લેહીને અતિસાર (ઠલે) પ્રગટ થયે, તેથી સૂર્યના કિરણે વડે વિકસ્વર થયેલા સુવર્ણ કમળની જેવી કાંતિવાળું તેમનું મુખકમળ પણ કરમાઈ ગયેલા લાવણ્યવાળું થયું, શરદઋતુના પૂર્ણ ચંદ્રના જેવી ઉજજવળ દેહની કાંતિ પણ નિસ્તેજ થઈ ગઈ, વિકસ્વર પોયણુની પાંખડી જેવી લાંબા નેત્રે પણ બીડાઈ ગયાં, અને મોટા નગરના દરવાજાની ભેગળ જેવા લાંબા બાહુદંડનું યુગલ પણ કૃશપણને પામ્યું. આવા પ્રકારની ભગવાનના શરીરની શોભા જોઈને મુગ્ધ જને કહેવા લાગ્યા કે “અહો ભગવાન મહાવીર સ્વામીનું શરીર ગશાળાના તપનાં તેજથી ઉત્પન્ન થયેલા પિત્તજવરથી વ્યાપ્ત થયું છે, તેથી તે છ માસની અંદર પરકમાં જશે.” લોકોની પરંપરાએ આ જનપ્રવાદ સાંભળીને સિંહ નામના ભગવાનના શિષ્ય ગુરુ પરના પ્રેમના અનુરાગને લીધે એકાંતમાં જઈને, અત્યંત મોટા શોકના ભારથી કંઠવિવર રંધાઈ ગયેલું હોવાથી ડચકા ખાઈ ખાઈને રોવા લાગ્યા. આ બાબત કેવળજ્ઞાન વડે જાણીને ભગવાને તેને પોતાની પાસે બોલાવીને કહ્યું કે –
“હે સિંહ ! લેકપ્રવાદ સાંભળીને તું ચિત્તમાં સંતાપ શા માટે કરે છે? કઈ પણ વખત તીર્થ કરે આપદાએ કરીને વ્યુત્ક્રમણ કરતા નથી એટલે કે વિપરીત પણાને પામતા નથી. જે કદાચ પામતા હોય તો તે વખતે (પહેલાં છદ્મસ્થ અવસ્થામાં) સંગમક દેવે મૂકેલા ચકડે અને કટપૂતના વિગેરેએ ઉત્પન્ન કરેલા તીર્ણ દુઃખાવડે મારું મરણ થયું હત. વળી મને જે આ શરીરને કુશપણું કરનાર રુધિરનો અતિસારાદિક વિકાર થયો છે તે પણ નિરુપક્રમપણને લીધે દોષને કરનાર નથી.” તે સાંભળી સિંહ સાધુએ કહ્યું કે “જે કે આપ કહો છે તેમજ છે, તે પણ હે જગતનાથ ! આપની આ આપદાને લીધે સુર અસુર સહિત સમગ્ર ભુવન તાપ પામે છે, તથા સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, દાન વિગેરે ધર્મના વ્યાપારને શિથિલ કરી ચતુર્વિધ સંધ
૧ લેહીખંડ મરડાને વ્યાધિ. ૨ નિરુપક્રમ એટલે આઘાત ન લાગે તે.