________________
૪૧૦
શ્રી મહાવીરચરિત્ર,
આગમન જાણીને પદા આવી, અને ભગવાનની સેવા કરીને જેમ આવી હતી તેમ પાછી પેાતાને સ્થાને ગઇ. પછી ભિક્ષાના સમય પ્રાપ્ત થયા ત્યારે છઠ્ઠનું પારણું કરવાની ઇચ્છાવાળા ગૌતમસ્વામીએ ભગવાનની આજ્ઞા લઈને નગરીમાં ભિક્ષા માટે પ્રવેશ કર્યાં. ત્યાં ત્રિક, ચતુષ્ક અને ચત્વરમાં “ ગાશાળા જિનેશ્વર સર્વજ્ઞ છે. ” એમ પરસ્પર વાત કરતા લેાકેાને સાંભળીને તેના મનમાં સ ́શય ઉત્પન્ન થયા અને ભિક્ષા ગ્રહણ કરીને પાછા ફર્યાં. પછી વિધિ પ્રમાણે ભાજન કરીને સમય પ્રાપ્ત થયા ત્યારે નગરીના લોકો આવ્યા. તે વખતે તેણે સ્વામીને પૂછ્યું કે-“ હે ભગવન્ ! આ નગરીમાં માણસા ગાશાળાને જિન અને સર્વજ્ઞ કહે છે, તે શું રિત ( સત્ય ) છે કે મિથ્યા છે ? ’ ભગવાને કહ્યું કે હે દેવાનુપ્રિય ! ગાશાળેામ'ખલીનેા પુત્ર છે. તે જિન નહીં છતાં જિનના પ્રલાપ કરે છે. (હુંજ જિન છું એમ લે છે ) તે મારી પાસે જ પ્રવ્રુજિત થયા હતા, મેં જ તેને શિક્ષા આપી હતી, છતાં તે મિથ્યાત્વને પામ્યા છે; તેથી તે સર્વજ્ઞ નથી અને જિન પણ નથી. ’* આ પ્રમાણે સાંભળીને નગરીના લાકોએ પરમાર્થ જાણ્યા. તેઓ નગરીમાં શૃંગાટક, ત્રિક, ચતુષ્ક અને ચત્વરમાં વિસ્મય ખેલવા લાગ્યા કે− અહે। જેમને દિવ્ય જ્ઞાન અને દર્શન ઉત્પન્ન થયા છે એવા ભગવાન મહાવીરસ્વામી આ પ્રમાણે કહે છે કે- આ ગેાશાળા મખલીના પુત્ર છે, તે જિન નહીં છતાં જિનના પ્રલાપ કરે છેં. હું જ જિન છું, એમ તે મિથ્યા પ્રલાપ કરે છે. આ વાતને કર્ણ પરંપરાએ સાંભળીને અત્યંત કાપના વશથી તે ગોશાળાના આપુટ ફરકવા લાગ્યા, અને પેાતાના આજીવિક સંઘથી પરિવરેલા તે ઇર્ષ્યાને વહન કરતા રહ્યો. હવે તેવા અવસરે ભગવાન મહાવીરસ્વામીના શિષ્ય આણંદ નામના સ્થવિર સાધુ નિર ંતર છઠ્ઠના તપ કરવામાં તત્પર હતા. તે પારણાને દિવસે પાત્ર ગ્રતુણુ કરીને ગોચરીને માટે નીકળ્યા. ઊં'ચ-નીચ ધરામાં શિક્ષાને માટે લમતા તે સાધુ તે હાલાહલા કુંભારણુની દુકાન પાસેથી નીકળ્યા. તેને જોઇને ગેાશાળે કહ્યું કે-“ હું આણું ! અહીં આવ. એક દૃષ્ટાંત સાંભળ, આ પ્રમાણે તેનું વચન સાંભળી આણુંદ મુનિ તેની પાસે આવ્યા. તેને ગોશાળે કહ્યું કે “ હું આણુંદ ! આજથી ઘણા કાળ વ્યતીત થયા ત્યારે (ઘણા કાળ પહેલાં) ધનના અથી કેટલાક વાણિયા વિવિધ પ્રકારના લાંડના સમૂહથી ભરેલી ગાડી-ગાડા તથા ઘણું ભાત-પાણીરૂપી ભાતું ગ્રહણુ કરીને લેાકેાના સંચાર રહિત, ક્ષેત્રભૂમિની”
પાછા આવીને સહિત પરસ્પર
..
""