________________
શ્રી મહાવીર ચરિત્ર. કરી, પુત્રવિરહના દુઃખથી વ્યાકુળ થતા મરૂદેવા માતાને પ્રવર હાથણીના સ્ક ધપર બેસારી, સમસ્ત કુમાર અને ચતુરંગ સેના સહિત ભરત મહારાજા ભારે પ્રમેદપૂર્વક પ્રભુના કેવળજ્ઞાનને મહિમા કરવા નીકળ્યા. આગળ ચાલતાં મરૂદેવા ભગવંતની છત્રાદિ વિભૂતિ જોતાં, તથા પ્રકારની ભવિતવ્યતાના ચેગે શુભ ધ્યાનમાં લીન થતાં અંતકૃત કેવલી થયા અને તરત જ સિદ્ધગતિને પામ્યા. તે વખતે “ આ ભરતક્ષેત્રમાં મરૂદેવા માતા પ્રથમ સિદ્ધ થયા.” એમ. ધારી દેવ, દાનવોએ તેમને મહત્સવ કર્યો, અને તેમનું શરીર ક્ષીરસાગરમાં નાંખ્યું. અહીં ભરત નરેંદ્ર પરમ પ્રમોદને ધારણ કરતાં, ભગવંતને ત્રણ પ્રદક્ષિણા દઈ, અનેક પ્રકારે પ્રભુની સ્તુતિ કરી, તે દેવ, મનુષ્ય અને અસુરેની સભામાં બેઠા. એટલે ઋષભસ્વામીએ પણ સજળ મેઘના ધ્વનિ સમાન ગંભીર, એક ચજન પ્રમાણુ ક્ષેત્રગામિની, એકી સમયે દરેક જનના સંશયને છેદનાર એવી વાણીથી ધર્મદેશના આપવા માં કે
- “હે ભવ્યાત્માઓ ! દુર્લભ મનુષ્યજન્મ પામી અને ઉત્પત્તિ તથા વિનાશયુક્ત ભવસ્વરૂપ જાણીને ધર્મ સાધ્યા વિના સ્વજન, શરીરાદિકના મોહમાં મૂઢ બની નિરર્થક શા માટે પિતાના જીવિતને ગુમાવે છે ? વૃથા વ્યવસાચોમાં વ્યાકુળ બની અનંતીવાર તીવ્ર દુઃખોથી તમે સંતપ્ત થયા, તે હરદમ કેમ યાદ કરતા નથી ? વળી તમે ચારે ગતિમાં જે દુ:ખ સહન કર્યા, તે તે યાદ કરે-નરકમાં પરમાધામીઓએ શસ્ત્રથી તમારા પ્રત્યેક અંગનું છેદન કર્યું. તિર્યચપણામાં તમે વધ, બંધન, દાહ, અંગછેદ, વાહન વિગેરેનાં દુઃખ સહાં. દેવપણામાં ઈર્ષ્યા, વિષાદ, સેવકત્વના સંતાપથી તમે સંતપ્ત થયા અને મનુષ્યપણામાં દર્ભાગ્ય, દારિદ્રય, વ્યાધિ વિગેરેનાં સંકટે ચિરકાળ સહન કર્યા. એ પ્રમાણે ચારે ગતિનાં દુખે સંભારી જે તમે મેક્ષસુખને ઈચ્છતા હે તે નિર્દોષ પ્રત્રજ્યા-દીક્ષા આદરી ધમને સાધવાને ઉદ્યમ કરે.”
એ પ્રમાણે ભગવંતની ધર્મદેશના સાંભળતાં ભરત રાજા શ્રાવક થયે. બ્રાહ્મી સાધ્વી થયાં. પૂર્વભવમાં ગણધર નામશેત્ર બાંધનાર એવા ભરતપુત્ર ગષભસેને સંવેગ પામીને દીક્ષા અંગીકાર કરી અને સુંદરી શ્રાવિકા થઈ. એ રીતે પ્રથમ સમવસરણમાં ભગવંતે ચતુવિધ શ્રીસંઘની સ્થાપના કરી. એવામાં પ્રભુને કેવળ-મહિમા સાંભળી અને ભગવંતને ભવનપતિ, વાણુવ્યંતર, વૈમાનિક અને જતિષી દેવેથી પરિવરેલા જેમાં કચ્છ અને મહાકચ્છ સિવાય જે પૂર્વે તાપસે થયા હતા, તેમણે પ્રભુ પાસે પુનઃ દીક્ષા અંગીકાર કરી. આ વખતે ભવવૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થતાં તૃણની જેમ રાજવૈભવ તછ ભારતના પાંચ પુત્ર અને સાતસે ત્રેિએ એકીસાથે તેજ સમવસરણમાં પ્રવજ્યા અંગીકાર કરી.”