________________
* અષ્ટમ પ્રસ્તાવ–ચ દનાને પ્રવ્રયા અને ગણધર પદની સ્થાપના.
૩૭૭
રક્ષણ કર્યું હતું, તે શતાનિક રાજાના મંદિરમાં રહેલી ચંદનાએ તત્કાળ આકાશમાં નિરંતર દેવોના વિમાનો જતા-આવતા જોઈને જિનેશ્વરને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું એમ નિશ્ચય કર્યો, તેથી તે પણ પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરવામાં ઉત્સુક થઈ. એટલે પાસે રહેલી દેવી તેને હસ્તતલવડે ગ્રહણ કરી સમવસરણમાં લઈ ગઈ. ત્યાં મોટા હર્ષના સમૂહને વહન કરતી તે ચંદના ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવાપૂર્વક જિનેશ્વરને વાંદીને પ્રત્રજ્યા ગ્રહણ કરવા માટે ભગવાનની પાસે પ્રાપ્ત થઈ.
આ અવસરે બીજી પણ રાજા, ઈશ્વર, તલવર, શ્રેષ્ઠી, સેનાપતિ, મંત્રી અને સામંત( ખંડીયા રાજા)ની કન્યાઓ પણ જિનપતિનું વચન (ઉપદેશ) સાંભળવાવડે સંસાર પર વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થવાથી સર્વવિરતિ ગ્રહણ કરવા માટે તે(ભગવાન)ની પાસે પ્રાપ્ત થઈ ત્યારે ભગવાને ચંદનાને આગળ (મુખ્ય) કરીને તે સર્વેને પિતાને હાથે દીક્ષા આપી. ત્યારપછી પ્રત્રજ્યાના ઉદ્યમમાં અશક્તિમાન ઘણા જનેને ભગવાને શ્રાવકધર્મમાં સ્થાપન કર્યા. આ રીતે આ સમવસરણમાં ભગવાનને ચતુર્વિધ સંઘ થયે. ગુણરૂપી રત્નના સમુદ્ર સમાન સંઘ સ્થાપિત થયે ત્યારે તે ઈંદ્રભૂતિથી લઈને પ્રભાસ પર્યત અગ્યારે સાધુઓને સમગ્ર ભુવનમાં રહેલા સર્વ પદાર્થોના સમૂહના સંગ્રહસ્વરૂપવાળી “વજો વા વિમેદ્ વા યુવેરૂ યા” એ ત્રિપદીને કહી. ત્યારે પૂર્વભવમાં અભ્યાસ કરેલા સમસ્ત પરમાર્થવાળા શાસ્ત્રના વિસ્તાર(સમૂહ)માં વિચક્ષણપણને લીધે તત્કાળ ઉત્પન્ન થયેલી બુદ્ધિના અતિશયને વહન કરતા તેઓએ તે ત્રિપદીને અનુસારે દ્વાદશાંગીની રચના કરી. તે પ્રમાણે રચના કરતા સાત ગણધરની જુદી જુદી વાચનાઓ થઈ. તથા મેતાર્ય અને પ્રભાસની, તેમજ અચળબ્રાતા અને અખંપિતની પરસ્પર સરખી વાચના થઈ. આ પ્રમાણે સૂત્રની રચના પૂર્ણ થઈ ત્યારે ઇંદ્રભૂતિ વિગેરેને ગણધર પદ ઉપર સ્થાપન કરવાને માટે પોતે જ ભુવનબાંધવ (ભગવાન) ઊભા થયા ત્યારે “આ મારે અવસર છે ” એમ જાણું દેના સમૂહથી પરિવરેલા ઇંદ્ર શ્રેષ્ઠ સુગંધથી વ્યાપ્ત એવા વાસવડે મિશ્ર કરેલા ચૂર્ણને ભરેલા રત્નથાળને લઈ જિનેશ્વરની પાસે ઊભા રહ્યા. તે વખતે સ્વામીએ સિંહાસન પરથી ઊભા થઈ તે ચૂર્ણની પૂર્ણ મુઠી ગ્રહણ કરી. ત્યારપછી કાંઈક નમ્ર કાયાવાળા ગીતમસ્વામી વિગેરે અગ્યારે ગણધરો અનુક્રમે ઊભા રહ્યા. દેવોએ વાજિંત્રના શબ્દ નિષેધ કર્યા એટલે જગદગુરૂએ
* ૪૮