________________
સપ્તમ પ્રસ્તાવ–ઈંદ્રે કરેલ પ્રભુની પ્રશ ંસા અને સંગમ–પ્રતિજ્ઞા.
કુશળ જના, ગૃહવાસ કરતાં અન્ય ધર્મ-કર્મ બતાવતા નથી. કલીમપણે તેના ત્યાગ કરતાં તેનામાં શંસનીય શુ` હાય ? વળી તમે જે કહ્યુ કે ઇંદ્રો પણ એને ધર્મ-ધ્યાનથી ચલાવી ન શકે, તેમ કહેવું પણ તમને યુક્ત નથી; કારણ કે ભૂપીઠને જેએ લીલામાત્રથી પેાતાના કર-પદ્મવમાં ધારણ કરે છે અને મોટા શિખરયુક્ત મેરૂને પણ જેએ એક ગાળાની જેમ તાલે છે, વળી વાચામાત્રથી કાપાયમાન થયેલા જેએ ત્રિભુવનને પણ યમ-વદનમાં નાખી દે છે તેવા સમર્થ દેવાની તુલના કેણુ કરી શકે ? જો એ મારૂ વાકય તમે માની ત્યા તા તેને ક્ષેાલ પમાડવાની જરૂર નથી, નહિ તેા જીએ, તેને પ્રતિજ્ઞાભ્રષ્ટ કરૂ છું, ’ એમ તેના કહેતાં ઇંદ્ર ચિંતવવા લાગ્યા- અહા ! આ તે મહાપાપપડલને લીધે સર્વથા વિવેક રહિત છે, માટે આ પ્રસંગે જો અટકાવીશ તે અવશ્ય આ કલ્પી લેશે કે-‘ એ ભગવાન્ ઇંદ્રના સામર્થ્યથી અવિચલ થઇ તપકમ આચરે છે, પરંતુ પેાતાની શક્તિથી નહિ. ’ એમ ધારી મૌન રહ્યા. એટલે સંગમક દેવ પણુ ભારે મત્સર ધરતા, પેાતાના પ્રધાન પરિજને નિવાર્યા છતાં એ શુ માત્ર છે ? એને આજે જ ચલાયમાન કરી આવું. એવી પ્રતિજ્ઞા કરી તે સભામંડપથી બહાર નીકળ્યે અને ભગવત પાસે ગયા. ત્યાં પ્રભુને જોતાં ગાઢ કપ કરતાં તેણે પ્રલયકાળની જેમ પ્રમળ ધૂલિસમૂહ વિમુલ્યેŕ, જેથી પગથી માંડીને આંખ અને કાન સુધી આચ્છાદિત થતાં સ્વામીના શ્વાસ અંધ થઇ ગયા, છતાં ધ્યાનથી લેશમાત્ર પણ પ્રભુ ચલાયમાન ન થયા. એમ ભગવડતને અચળ જોઇ તેણે વજ્ર સમાન તીક્ષ્ણ મુખ વાળી કીડીએ વિષુવી. તે દુનની જેમ અવકાશ પામતાં જિનને ડંખવા લાગી, પરંતુ નિર્વાંગીના મનાથની જેમ તે નિષ્ફળ નીવડ્યો, એટલે સાય સમાન તીક્ષ્ણ મુખવાળા અને દુર્નિવાર એવા ડાંસ પ્રગટાવ્યા. તેમનાથી પણ ભગવત ક્ષેાભ ન પામતાં, તેણે પ્રચંડ મુખવાળી મક્ષિકાએ વિષુવી. તેમનાથી શરીર ખવાતાં પશુ જિનનાથ નિષ્કપ રહેતાં, તેણે પીગલ અને કઠિન કાંટાવાળા વીંછી પ્રગટાવ્યા. તેમણે તીવ્ર ડંખ મારતાં પણ પ્રભુ અડગ રહ્યા એટલે ભારે મત્સર લાવતા તેણે દાઢાવડે વિકરાલ નાળીયા વિકુર્યાં. તેમણે પણ પ્રભુના શરીરને ભારે વેદના ઉપજાવી, છતાં તે ધ્યાનથી ચન્યા નહિ. આથી ભારે કાપ પ્રગટતાં તે દેવે કા-રત્નથી લાસુર અને દુસ્સહ એવા ભુજંગ જગાડ્યા. અતિતીક્ષ્ણ અને લાંખી દાઢવાળા તેમણે જિન-શરીરને ચંદન વૃક્ષની જેમ દૃઢપણે વીંટી લીધું અને સખ્ત રીતે ડંખવા લાગ્યા. તેમ છતાં જરા પણ ચલાયમાન ન થયેલ જિનેશ્વરને જોઇ, તેણે દિવ્ય શક્તિથી
333