________________
૩૦૬
~
~
~*^^^^,
^^^
^
^^^
^
શ્રી મહાવીરચરિત્ર. કરૂણકર વીતરાગોએ બતાવેલ ધર્મ જે સર્વ યને આરાધવામાં આવે, તે એ જ આ અસાર સંસારમાં એક સાર છે. તે ધર્મનું મૂળ અહિંસા છે અને તે મા, માંસ અને રાત્રિભેજનના પરિહારથી યુક્ત સંભવે છે. તેમાં મધ એ વિશિષ્ટ જનેને અપેય છે, અમેધ્યરસની જેમ દૂરથી તજવા લાયક છે, મનથી પણ તેની પિપાસા કરવી ન જોઈએ. એનું પાન કરતાં દ્રવ્યની હાની થાય, વિશિષ્ટતા ચાલી જાય, ઉન્માદને એ પ્રગટાવે, વિફલતાને આણે, કાર્યને નાશ કરાવે, સ્વમમેં પ્રકાશિત કરાવે, મિત્રને લજજા પમાડે, બુદ્ધિ-પ્રસારને કલુષિત કરે, કુળ જાતિને શરમાવે, નિર્મળ શીલને ભંગ કરાવે, વૈરપરંપરાને ઉત્પન્ન કરે, ધર્મ-કર્મથી ભ્રષ્ટ કરે, નીચજને સાથે મૈત્રી જોડાવે, અગમ્ય પ્રત્યે ગમન કરાવે, અભક્ષ્ય ભક્ષણ કરાવે, વડિલની હાંસી કરાવે, સ્વજનવર્ગને વિયુક્ત કરે અને ન બોલવાના બોલ બેલાવે. તેમ જ એ મદ્યપાન અશુચિનું મૂળ છે, વેરીઓને આવવાના અવકાશરૂપ છે, કેધાદિકને જગાડનાર, પરાભવના સંકેત-સ્થાનરૂપ અને અનર્થોના મહાસ્થાનરૂપ છે. વળી જે પ્રાણીઓને અહીં પ્રત્યક્ષ કલુષ–ભાવ પમાડે છે, તે પાપરૂપ મઘમાં વિશેષતા શી હોઈ શકે? ઉગ્ર તાલપુટ-વિષ–ભક્ષણથી પોતાને વિનાશ કરે તે સારું, પરંતુ મધ-પાનની અવસ્થામાં આત્માને અલ્પકાળ-સહેજ રહેવા દે તે યુક્ત નથી. એટલા માટે લૌકિક સાધુઓ પણ દૂરથી જ મદિરાને ત્યાગ કરે છે, તથા વેદ-પુરાણમાં પણ એને નિષેધ કરેલ છે. કહ્યું છે કે“ગુડથી બનેલ, પિષ્ટથી બનેલ અને મધથી બનેલ મદિરા ત્રણે પ્રકારની હોય છે. જેમ એક તેમ એ સર્વને વિપ્રવરએ ત્યાગ કરવો. સ્ત્રીઘાતક, પુરૂષઘાતી, કન્યાને દૂષણ લગાડનાર, મદ્યપાન કરનાર અને એમની સાથે વર્તનાર એ પાંચે પાતકી કહ્યા છે. તેમ જ સુરાપાન કરીને જે મોહથી અનિરૂપ મદિરાને આશ્રય લે છે, તે કાયા દગ્ધ થતાં તે સુરાપાનના પાપથી મુક્ત થાય છે. જેના શરીરમાં રહેલ બ્રા તે મદ્યપાનથી એક વાર પણ જે પ્લાવિત-અપવિત્ર થાય તેનું બ્રાહ્મશુપણું નષ્ટ થાય છે અને શુદ્ધતા તેમાં આવે છે, માટે હે દેવાનુપ્રિયે ! સ્વર્ગ અપવર્ગના સુખાથ જનેએ મદ્યપાન કરવું તે કઈ રીતે યુક્ત નથી. જેમ વિશિષ્ટ જનેને મધ અપેય છે તેમ માંસ પણ અશક્ય છે, કારણ કે એથી શુભ ધ્યાનને નાશ થાય છે, આ-રૌદ્ર ધ્યાનને અવકાશ મળે છે, મોટા સને સંહાર થાય છે, તે કૃમિ-જંતુઓનું ઉત્પત્તિ-સ્થાન છે, સર્વાવસ્થામાં સપડાઈ ગયેલા અને નાશ કરાવનાર, વિશેષ રસગૃદ્ધિ અને પાપદ્ધિ શિકારના કારણરૂપ, મહાગ-આતંકના નિમિત્તરૂપ, જેનારના લેકચનને દુગંછા ઉપજાવનાર, દુર્ગતિમાં સત્વર લઈ જનાર, શુભાનુબંધ અને સુખાનુભવને જલાંજલિ આપવારૂપ છે; તે એવા દેષના નિદાનરૂપ એ માંસને કયે સુજ્ઞ મનથી પણ ઈરછે તેમ