________________
૨૮૦.
શ્રી
મહાવીરચરિત્ર.
ગશાળ ભેજનાર્થે ગામમાં પેઠે અને આમતેમ ભમતાં તેણે તે પાર્વ-સંતાનીય શિષ્યા જોયા કે જે વિચિત્ર પટ (વસ્ત્ર) યુક્ત અને પાત્ર પ્રમુખ ઉપકરણ સહિત હતા. તેમને જોતાં ગોશાળે પૂછયું કે- તમે કેણુ છે ?” તેમણે કહ્યું-શ્રમણ નિર્ગથ અને શઠ કમઠે વિકુલ મહામેઘની જળધારાના ઉપસર્ગને જોતાં વ્યાકુલ થયેલ ધરણે પિતાની ફણારૂપ અનુપમ છત્ર જેમના શિરે રચેલ એવા શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શિષ્ય છીએ.” એમ સાંભળી શિર ધુણાવતાં શાળાએ જણાવ્યું કે “અહ! તમે તે ખરેખર દુષ્કરકારક નિગ્રંથ છે કે આટલે પરિચહ ધારણ કર્યો છતાં પિતાના નિગ્રંથપણાને સ્થાપન કરો છે. અહો ! તમારૂં સાક્ષાત્ મૃષાવાદિત્ય. અહો ! નિષ્કારણ આત્મત્કર્ષ. નિર્ગમાં તમે સર્વથા કંઈ જ નથી. મારા ધર્માચાર્ય વસ્ત્રાદિ પરિગ્રહ રહિત, દુષ્કર તપ-ચરણમાં તત્પર, મહાત્મા અને યથાર્થ નિગ્રંથ કહેવાય.” એટલે તેમણે વીર ભગવંતને ન જાણતાં, ઉદ્ધતાઈથી બકતા ગોશાળાને કહ્યું કે-“હે ભદ્ર! જે તું છે તે જ તાર ધર્માચાર્ય હશે, એમ લાગે છે, કારણ કે પુત્રની વિસદૃશ ચેષ્ટાથી માતાની શીલ-સંપદા જાણી શકાય અને રત્નના કાંતિગુણથી ખાણની શુદ્ધિ સમજી શકાય છે માટે વર્ણન કરવાની જરૂર નથી.” એમ તેમના કહેવાથી રૂણ થયેલ ગે શાળો કહેવા લાગ્યું કે જે મારા ધર્મગુરૂના તપ કે તેજ હોય તે આ ધર્માચાર્યને દૂષણ લગાડનારાને ઉપાશ્રય બળી જાઓ.” ત્યારે તેમણે કહ્યું“અમે કાંઈ તારા વચનથી બળવાના નથી” એટલે વિલક્ષ થઈ, તેણે જઈને સ્વામીને કહ્યું- હે ભગવન્ ! આજે મેં સારંભી અને પરિગ્રહી નિર્ગ છે જયા, તેમને ઉપાશ્રય ન બળે, તેનું શું કારણ?” સિદ્ધાર્થ બે-તે પાર્વ-સંતાનીય સ્થવિર સાધુઓ છે. તારા વચનથી તેમને ઉપાશ્રય ન બળે.” એવામાં રાત્રિ થવા આવી, ચોતરફ કાજળ અને ભ્રમર સમાન શ્યામ અંધકાર પ્રસરી રહ્યો, અહીં મુનિચંદ્રસૂરિ તે રાત્રે ચેકમાં એકલા કાર્યોત્સર્ગે રહ્યા. ત્યાં પેલા કુવનય કુંભારે પંકિતમાં બેસીને ખૂબ મદિરાપાન કરવાથી પરાધીન બનતાં
ખલિત ગતિએ પિતાના ઘર ભણું જતાં, બહાર કાયેત્સર્ગે રહેલા તે આચાર્યને જોયા. એટલે “આ ચોર છે એવા કુવિકલ્પથી તેણે પિતાના કરસંપુટથી સખ્ત રીતે તેમનું ગળું દબાવ્યું, જેથી શ્વાસ અટકી પડે છતાં ચિત્તથી ચલાયમાન ન થતાં, શુભ ધ્યાનમાં વત્તતાં તત્કાલ કર્મલાઘવથી અવધિજ્ઞાન પામી, કાલ કરીને તેઓ દેવલેકમાં ગયા. તે વખતે પાસેના દેવએ કુસુમવૃષ્ટિપૂર્વક તેમને મહિમા કર્યો. એવામાં વિદ્યુના પેજ સમાન ચળકતા શરીરવાળા દેવને