________________
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
વહેતાં, ચંદ્રકાંતા પ્રમુખથી સાદર જોવાતા તે વિદ્યાસિદ્ધ અદૃશ્ય થયે. તે ચક્ષુપથથી દૂર થતાં પણ ક્ષણભર વિરહ-વેદનાવડે શૂન્યતા અનુભવી ગાભદ્ર કહેવા લાગ્યા... અહા ! તેના વચન–વિન્યાસ, અહા ! પાપ-પરિહાર, અહા ! ભીરૂતા, અહા ! વિનીતતા, અહેા ! સુગુણુ ઉપાર્જન કરવાના સમુદ્યમ, અહા ! અસાધારણ દાક્ષિણ્ય. ' ચ'દ્રલેખા મેલી ડે-ભદ્રે ! એ બધા તારા અનુભાવ છે, કારણ કે ગારૂડિકના સામર્થ્ય વિના સાલૂર ( દેડકું) કાંઈ ભુજંગની ણા પર આક્રમણ કરવાને સમર્થ ન થઈ શકે, તીક્ષ્ણ અંકુશ ધારણ કરતા મહાવત વિના મદમસ્ત હાથી માગે ન ચાલે.' એમ વિવિધ સ’કથા કરતાં કેટલાક દિવસ ત્યાં રહી, એક દિવસે ગાભદ્રે કહ્યું કે મને ઘરથી નીકળ્યે ઘણા દિવસેા થયા, માટે મને જવાની અનુજ્ઞા આપેા. કઈ સમજાતું નથી કે સગાઁ તમારી બ્રાતૃજાયા–ભાભી અત્યારે કેમ દિવસ ગાળતી હશે ?' એમ સાંભળતાં ચંદ્રલેખાએ ફરીને પણ કેટલાક દિવસ તેને રાકયા. પછી ઘણા રત્ન-દાનપૂર્વક સન્માન આપીને ગોલદ્રને વિસર્જન કર્યાં, એટલે વિશેષ કથાનક વડે તે પેાતાને ગામ પહોંચ્યા.
પર
હવે પ્રિયતમાને જોવાની ઉત્સુકતાથી ગાભદ્ર જેટલામાં પેાતાના ઘર ભણી જાય છે તેટલામાં દૂરથી જ જેનુ' દ્વાર ભગ્ન છે, ઘણી રજથી આચ્છાદિત, ખાડા ખાદીને સૂતેલા કૂતરાના ઘુરરિત ઘાર ઘાષવડે ભીષણુ, અનેક મૂષ કાનાં ખિલેાથી વ્યાપ્ત અને શ્મશાનની જેમ ભયાનક એવું ઘર તેના જોવામાં આવ્યું, જે જોતાં હૃદયમાં ક્ષેાભ પામી તેણે એક પાડોશણને હકીકત પૂછી. એટલે તેણે પણ લાંબા કાળે તેને આવેલ જોઈ, હેત લાવીને પોતાના ઘરે મેલાન્યા અને તેને આસન અપાવી, પાદ-શૌચ કરાવીને તેણે કહ્યું કે–‘ હે ગાભદ્ર ! તમે પ્રથમ ભાજન કરો. ' જેથી તથાવિધ ગૃહ જોતાં શરીરે ખળતરા ઉત્પન્ન થવાથી ફરીને પણ તેણે પાડોશણને પાતાના ઘરના વૃત્તાંત પૂછ્યા. ત્યારે ‘અનિષ્ટ ભોજનના અંતે કહેવું' એ' લેાકવાદ વિચારતાં તેણીએ કહ્યુ કે– તારી સ્ત્રી પાતાના પિતાના ઘરે ગઇ છે. બીજું પછી કહીશ. પ્રથમ ભાજન કરી લે. ' એટલે હૃદયમાં વ્યાકુળતા વધતી હાવા છતાં તેણીના આગ્રહથી ગાભદ્રે ભાજન કર્યું. પછી આવીને આસન પર બેસતાં, તેણીએ તેને જણાવ્યું કે–‘હું ગાભદ્ર ! તું જતાં કેટલાક દિવસ પછી વિયાગ-દુઃખે કે તથાવિધ વ્યાધિને લીધે શરીરે બહુ જ કૃશ થઈ જતાં શિવભદ્રાને અકાળે તીવ્ર શૂળ વેદના જાગી, શરીર ભારે આકુળ-વ્યાકુળ થવા લાગ્યું, ઔષધા કરતાં પણુ આરામ ન થયા. જેથી તે મુહૂત્તમાત્રમાં પંચત્વ-મરણ પામી.' એ પ્રમાણે