________________
ચતુર્થ પ્રસ્તાવ–પ્રભુની બાળક્રીડા. પણ ધૃષ્ટતા અવલંબી, આગામી અપાયને વિચાર ન કરતાં બાળરૂપ વિકુને પ્રભુની સાથે રમવા લાગ્યા. ત્યાં પિતાની વિચક્ષણતાથી સ્વામીએ બધા બાળકોને જીતી લીધા અને પૂંઠપર આરૂઢ થઈને તેમને ચલાવ્યા. એમ બધા બાળકેને ચલાવ્યા પછી પેલા દેવ-કુમારને વારે આવે, જેથી તેણે હર્ષપૂર્વક પિતાની પીઠ નમાવી. ત્યાં વર્ધમાનસ્વામી આરૂઢ થયા એટલે તે સ્વામીને બીવરાવવા માટે પિશાચનું રૂપ વિકુવને વધવા લાગ્યું. આ વખતે તેણે એવું ભયંકર રૂપ બનાવ્યું કે–ભૂંડ, સૂકર વાળ સમાન તેના કેશ ભારે કર્કશ હતા, તેનું મસ્તક ઘડાના આકાર જેવું અને ભાસ્થળ તે કુંભના કપાળના ખાલી મધ્યભાગના જેવું હતું, જેનો ભ્રકુટીઓ કપિલ અને જટિલવાળ યુક્ત હતી,જેના લોચન-યુગલ મરૂસ્થળના ફૂપ સમાન ઉંડા અને એકદમ પીળાશ પડતા હતા, નાસાપુટ મેટા ચૂલાના પાશ્વભાગ તુલ્ય ચિપટા હતા, કપિલ મોટા પર્વતની ગુફા સમાન ઉંડા હતા, જેની દાઢાઓ ઘેડાના પુચ્છ સમાન હતી, જેના હોઠ ઉંટના એકની જેમ લટકતા, જેના દાંતે હાથીની જેમ બહાર નીકળેલા કુટિલ અને ભીષણ હતા, જેની હુવા પવનથી કંપતી, પતાકાની જેમ ચંચળ તથા તીક્ષણ તરવાર જેવી હતી, શુષ્ક સ્થાણુ સમાન જેની ડેક અને કેઠી જેવી જેની ભુજાઓ હતી, હસ્તસંપુટ સુપડા જેવા ચપટા અને કરાંગુલિએ પત્થરના પૂતળા સમાન હતી, અંગુલી-નખે જુની કડછીના પુટ સમાન રૂક્ષ તથા પ્રગટ નવડે જટિલ અને ધૂળિયુક્ત મધ્યભાગમાં ઘર હુંફાડા મારતે વિષધર જ્યાં સુતેલ છે એવું ઉરસ્થળ કે જેમાં માત્ર અસ્થિને. સમૂહ જ દેખાતું હતું, જેનું ઉદર ઘટના જેવું અને કટિ સ્થાને સ્થાને ભગ્ન અને એક મુષ્ટિમાં આવી શકે તેવી હતી, જેના વૃષણ વાલંકીના ફળની જેમ લટકતા . હતા તથા મેટા હસ્તીના જેવું પુરૂષ-ચિન્હ હતું, બીભત્સ અને વિવર્ણ રામાવલિયુક્ત તથા તાલતરૂ સમાન દીર્ઘ જેની જંઘાઓ હતી, તીક્ષણ પત્થરના વિસ્તાર તુલ્ય જેના પગ અને કેદાળી સમાન દારૂણ જેના પગના નખ હતાં, તેમજ પિતાના વિકરાળ વદનરૂપ ગુફામાંથી જે અગ્નિ-જવાળાને પ્રસારતું હતું, પાદતલના પ્રઘાતથી ભૂમિકલને મારતાં જે પ્રસાદના અગ્રભાગને ચલાયમાન કરતે હતે, ઉચે પ્રસારેલ લાંબી ભુજારૂપ અર્ગલાવડે જે સૂર્ય–રથની ગતિને
ખલિત કરતે તથા મહા-અટ્ટહાસ્ય કરતાં જે પિતાની ઢઢ દાઢાઓને પ્રગટ કરતે હતે, કંઠથી પગના તળીયા સુધી બીભત્સ મુંડ-માળા જેને લટકતી, નકુલનળીયાના જેણે કુંડલ બનાવ્યા હતા તથા મહા સર્ષની જેણે જઈ બનાવી હતી, ચિત્રાનું ચર્મ ચીરીને જેણે પિતાનું વસ્ત્ર બનાવ્યું, રૂધિર અને માંસથી જેનું શરીર ખરડાયેલું હતું, અત્યંત ઘેર અને જરાથી જર્જરિત અજગરવડે જેણે