________________
૧૧૮
-
શ્રી મહાવીરચરિત્ર.
ઘોરશિવ બે -“હે મહારાજ ! બસ કરે, બસ કરે. પાખંઓમાં ચંડાલ સમાન, વિશ્વાસ પામેલાને ઘાત કરનાર, વિચિત્ર ફૂડ-કપટને પ્રગટ કરનાર, દાક્ષિણ્યરહિત, રાક્ષસની જેમ નિષ્કરૂણ, કિપાકના ફળની જેમ માત્ર બહારથી જ રમણીય, બગની જેમ હાથ-પગના પ્રચારને સંયમિત કરનાર, ભુજંગની જેમ પરના છિદ્ર જેવામાં પરાયણ અને દુર્જનની જેમ મુખથી મીઠું બોલનાર એ હું કીર્તન-ગુણગાનને કઈ રીતે લાયક નથી. એ પ્રમાણે પાપ-પંકથી ભરેલા , આ કલેવર થકી હું સર્વથા વિરક્ત થયો છું. વળી પાપ-વિરોધનને અન્ય કેઈ ઉપાય નથી ” રાજાએ કહ્યું “અરે આમ વારંવાર નિરાધારની જેમ પિતાના પરૂષને કેમ દૂષિત કરે છે? તું તારે પૂર્વ વૃત્તાંત પ્રગટ રીતે કહી દે.” ઘોરશિવ બે –“હે નરેંદ્ર! એ વૃત્તાંત બહુ ભેટે છે.” રાજાએ કહ્યું “તેમાં શું અયુક્ત છે ? કહી બતાવ.” ઘેરશિવ કહેવા લાગ્યો-“જે. એમ હોય તે સાંભળ
ગંગાના તુષાર-જળકણાથી જેની આસપાસને પ્રદેશ પાવન થઈ રહ્યો છે, વિવિધ બજાર અને ભવનશ્રેણિથી વિભૂષિત તથા જ્યાં બાંધેલ વેત ધ્વજાએથી દેવમંદિરના શિખરે શોભી રહ્યાં છે એવું શ્રીનગર નામે શહેર છે. ત્યાં અવંતિસેન નામે રાજા કે જે પ્રચંડ માર્તડ સમાન ઉત્કટ પ્રતાપવડે વિપક્ષરૂપ જળાશયને શેષવનાર તથા અનેક સમર-યુદ્ધ કરવાથી યશ વડે વૃદ્ધિ પામેલ હતા. હજારે રાજાઓના પરિવાર સાથે પરવરેલ એવા જેની વિજયયાત્રાના પ્રયાણમાં અત્યંત વિકાસ પામેલ પુંડરીક સમાન છત્રથી આકાશ આચ્છાદિત થતાં, દિવસને ભાગ જાણે નષ્ટ થયો હોય તેમ દશે દિશાઓ શેભતી હતી, ગાજતા મનકુંજરના ગંડસ્થળ થકી નિરંતર ગળતા મદજળની વૃષ્ટિથી થયેલ દુદિન-અંધકારને લીધે ભય પામેલ અભિસારિકાની જેમ રાજલક્ષ્મી, કપાટ સમાન વિસ્તૃત જેના વક્ષસ્થળને અનુસરી રહી હતી, મેધસમૂહના ગરવા સમાન જેના ચતુવિધ આયુધને ઘોર ઘેષ સાંભળતાં રાજહંસ દૂર ભાગી જતા હતા, વળી સમરાંગણમાં જેની દષ્ટિ રેષારૂણ, પ્રતિસુભટે પ્રત્યે પ્રતિબિંબિત અને વિકાસ પામેલ કણેરની કુસુમમાળાતુલ્ય સુકુમાર તથા પ્રચંડ પણ હતી. તેને પત્રલેખા અને મનેરમા નામની બે રાણીઓ કે જેમણે પિતાના રૂપ, લાવણ્ય અને વન-ગુણથી રતિની ખ્યાતિની અવગણના કરી હતી તથા બધી રમણીઓમાં જે પ્રધાન મુખ્ય હતી. પ્રથમ રાણીને હું વીરસેન નામે એક પુત્ર થશે અને બીજી મનોરમાને વિજયસેન નામે પુત્ર થયો. અમે બંને ધનુર્વેદને પરમાર્થ શીખ્યા, ચિત્ર, પત્ર-ચછેદાદિ વિનેદમાં અમે કુશળ થયા, ઢાલ-તરવારની ચાલાકીમાં ચતુર થયા, તેમજ મેટું યુદ્ધ કરવામાં પણ અમે બહાર બન્યા, વધારે તે શું ? પણ બધી કળાઓમાં અમે પૂર્ણ પ્રવીણ થયા.