________________
સવ વેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ અને સંસારરૂપ બંધનથી છૂટી ગયા, તે(શ્રી શંકર)ની કૃપા અનેક જમે મળે છે. કેવળ ભક્તિથી જ એ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે અને સંસારથી છૂટવામાં એ જ કારણ છે. ૨૮૦ विवेको जंतूनां प्रभवति जनिष्वेव बहुषु ।
प्रसादादेशाद्वहुसुकृतपाकोदयवशात् । यतस्तस्मादेव त्वमपि परमार्थावगमने । - कृतारंभः पुंसामिदमिह विवेकस्य तु फलम् ॥२८१ ॥
અનેક પુણ્યનો પરિપાક ઉદય પામે છે, તે જ તેને લીધે પરમેશ્વરની કૃપા થાય છે અને તે દ્વારા પ્રાણીઓને અનેક જમે વિવેક (કર્તવ્ય-અકર્તવ્યનું ભાન) પ્રકટે છે; કારણ કે એ પ્રભુકૃપાથી જ તું પણ (આજે) પરમાર્થ જાણવા તૈયાર થયો છે; અને આ લેકમાં પુરુષોના વિવેકનું ફળ આ જ હેવું જોઈએ. ૨૮૧ मयत्वसिद्धरपि पंस्त्वसिद्धेविप्रत्वसिद्धेश्च विवेकसिद्धेः।। वदन्ति मुख्यं फलमेव मोक्षं व्यर्थ समस्तं यदि चेन्न मोक्षः ॥ २८२॥
વિદ્વાનો કહે છે, કે મનુષ્યપણું મળ્યું હોય, તેમાં પણ પુરુષપણું પ્રાપ્ત થયું હોય, તેમાં પણ બ્રાહ્મણપણું અને વિવેકની પ્રાપ્તિ જે થઈ હોય તો તેનું મુખ્ય ફળ મોક્ષ જ છે; એ બધું મળવા છતાં જે મોક્ષ ન સધાય, તો એ સમગ્ર વ્યર્થ છે. ૨૮૨ प्रश्नः समीचीनतरस्तवायं यदात्मतत्वावगमे प्रवृत्तिः। ततस्तवैत्सकलं समूलं निवेदयिष्यामि मुदा शृणुष्व ॥ २८३॥
આ તારે પ્રશ્ન અતિશય ઉત્તમ છે; કારણ કે આત્મતત્તવ જાણવા, માટે તેની પ્રવૃત્તિ છે, માટે એ બધું મૂલ સાથે હું તને સમજાવું છું, આનંદથી તું સાંભળ. ૨૮૩ मयत्वं त्वयि कल्पितं भ्रमवशात्तेनैव जन्मादयः
तत्संभावितमेव दुःखमपि ते नो वस्तुतस्तन्मृषा। निद्रामोहवशादुपागतसुख दुःखं च किं नु त्वया
सत्यत्वेन विलोकितं क्वचिदपि ब्रूहि प्रबोधागमे ॥२८॥
