________________
સવવેદાંત-સિદ્વાંતસારસ ગ્રહ નિત્ય અને અનિત્ય પદાર્થોને વિવેક, દેહ ક્ષણિક છે એવી બુદ્ધિ, મૃત્યુને ભય અને (સંસારનો તાપ–આ બધાં મુમુક્ષતા વધવાનાં કારણે છે. ૨૪૮
शिरो विवेकस्त्वत्यंतं वैराग्यं वपुरुच्यते। शमादयः षडंगानि मोक्षेच्छा प्राण इष्यते ॥२४९।। ईरशांगसमायुको जिज्ञासुर्युक्तिकोविदः । शूरो मृत्यु निहन्त्येव सम्यग्ज्ञानासिना ध्रुवम् ॥ २५० ॥
(ઉપર કહેલાં ચાર સાધનો પૈકી) “નિત્યાનિત્યવિવેક નામનું પહેલું સાધન (મુમુક્ષુનું) મસ્તક ગણાય છે; વૈરાગ્ય શરીર કહેવાય છે; સમાદિ (ષટ્સપતિ) છ અંગો છે, અને મોક્ષની ઈચ્છારૂપ મુમુક્ષુતા પ્રાણ કહેવાય છે. આવાં અંગોવાળે જિજ્ઞાસુ (મુમુક્ષુ), જે યુક્તિકુશળ અને શૂરે હોય, તે ઉત્તમ જ્ઞાનરૂપી તરવારથી ચોક્કસ મૃત્યુને નાશ કરે જ છે. (એટલે મોક્ષને પામે જ છે). ૨૪૯,૨૫૦
ગુરુનું શરણ उक्तसाधनसंपन्ना जिज्ञासुर्यतिरात्मनः । जिज्ञासायै गुरुं गच्छेत्समित्पाणिनयोज्ज्वलः ॥ २५१॥
ઉપર કહેલાં સાધવાળા જિજ્ઞાસુએ, નિયમનિષ્ઠ બની આત્મતત્તવની જિજ્ઞાસા માટે નીતિથી ઉજજવળ બનવું અને પછી હાથમાં સમિધ લઈ ગુરુને શરણે જવું. ૨૫૧
ગુરુનાં લક્ષણે જોરિ ઇનિણો થા guત્ત રમવા निर्ममो निरहंकारो निद्वो निष्परिग्रहः ॥ २५२॥ . मनपेक्षः शुचिर्दक्षः करुणामृतसागरः। एवंलक्षणसंपन्नः स गुरुग्रामवित्तमः। उपासाचा प्रयत्नेन जिज्ञासोः स्वार्थसिद्धये ॥२५३ ।।
