________________
સર્વ વેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસ ગ્રહ
૩૩
ઈશ્વરના ધ્યાનમાં તત્પરતા, બ્રહ્મજ્ઞાનીએ સાથે સહેવાસ, જ્ઞાન ભરેલાં શાસ્ત્રોમાં પરાયણતા, સુખ-દુઃખમાં સમાનતા, માન ઉપર અનાસક્તિ, એકાંતે રહેવાના સ્વભાવ અને મેાક્ષની ઇચ્છા-એ જેનામાં હેાય તેનું ચિત્ત નિર્મળ થાય છે; પણ આ ધર્મોથી જે રહિત હાય તેનું મન ખીજા કરાયા પ્રકારાથી નિર્મળ થતું નથી. ૧૦૫-૧૦૮
स्मरणं दर्शनं स्त्रीणां गुणकर्मानुकीर्तनम् ।
समस्तासु प्रीतिः संभाषणं मिथः ॥ १०९ ॥ सहवासा संसर्गेऽष्टधा मैथुनं विदुः । एतद्विलक्षणं ब्रह्मचर्ये चित्तप्रसादकम् ॥ ११० ॥
સ્ત્રીઓનું સ્મરણ, દર્શન, તેઓના ગુણા તથા કર્મીનું વણુન, તેના વિષેની સારાપણાની બુદ્ધિ, તેએ ઉપર પ્રીત, એકાંતમાં વાતચીત, તેઓના સહવાસ અને સબધ—આ આઠ પ્રકારનું મૈથુન છે; તેના ત્યાગ એ ‘ બ્રહ્મચય ’ છે અને ચિત્તની શુદ્ધિનું તે સાધન છે. ૧૦૯,૧૧૦
अहिंसा वाङ्मनःकायैः प्राणिमात्राप्रपीडनम् । स्वात्मवत्सर्वभूतेषु कायेन મનઘાત્તિ ૫૬૨૨ ॥
વાણી, મન અને શરીરથી કાઈપણ પ્રાણીને પીડા ન ઉપજાવવી અને મન વચન, કાયાથી સર્વ પ્રાણીઓ પર પેાતાના જેવી જ બુદ્ધિ કરવી તે ‘ અહિંસા’ છે. ૧૧૧
अनुकंपा दया सैव प्रोक्ता वेदान्तवेदिभिः । करणत्रित येष्वेकरूपतावक्रता मता ॥ ११२ ॥
સર્વ પ્રાણીઓ પર અનુકપા ( કાઈને દુઃખી જોઈ હૃદય ક’પી જાય) એ જ દયા છે, એમ વેદાંત જાણનારા કહે છે; અને મન, વચન, કાયા–એ ત્રણેમાં કુટિલતા ન હેાવી તેને ‘ સરળતા ' કહી છે. ૧૧૨
