________________
| સર્વવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ જેઓ શાસ્ત્રોના અભ્યાસ કરતા હોય, જેમનાં પાપ સત્કર્મોથી નાશ પામ્યાં હોય, જેમનો આત્મા સિદ્ધ થયે હેય, જેઓ બુદ્ધિમાન હોય અને યુક્તિથી નિત્ય-અનિત્ય પદાર્થની શોધ વારંવાર કર્યા કરતા હોય, તેમને જ તે દ્વારા ઉત્પન્ન થયેલ વૈરાગ્યરૂપી તલવાર પ્રાપ્ત થાય છે, અને પછી મેક્ષની આકાંક્ષાવાળા એ ધન્ય પુરુષ સ્ત્રી આદિ વિષયે સંબંધી આશારૂપ વેલડીને સહેલાઈથી કાપી નાખે છે. ૮૭ संसारमृत्योर्षलिनः प्रवेष्टं द्वाराणि तु त्रीणि महान्ति लोके । कान्ता च जिह्वा कनकं च तानि रुणद्धि यस्तस्य भयं न मृत्योः ॥
સંસાર એ બળવાન મૃત્યુ છે; તેને આ લોકમાં પ્રવેશ કરવાના-સ્ત્રી, જીભ અને સેનું-એ ત્રણ મોટા દરવાજા છે. આ ત્રણ ઉપર જે કાબૂ મેળવે છે, તેને મૃત્યુનો ભય રહેતું નથી. ૮૮
मुक्तिश्रीनगरस्य दुर्जयतरं द्वारं यदस्यादिमं तस्य द्वे अररे धनं च युवती ताभ्यां पिनद्धं दृढम् । कामाख्यागेलदारुणा बलवता द्वारं तदेतत्त्रयं धीरो यस्तु भिनत्ति सोऽहति सुखं भोक्तुं विमुक्तिश्रियः॥८९॥
મુક્તિરૂપી શોભાયમાન નગરને જે પ્રથમ દરવાજે છે, તેને જીત ઘણે જ મુશ્કેલી છે; કારણ કે ધન અને સ્ત્રી-એ બે તેનાં કમાડ હેઈ એના વડે એ મજબૂત રીતે બંધ કરેલો છે; અને તેમાં કામદેવ નામને મજબૂત ને ભયંકર આગળિયો પણ છે. જે ધીર પુરુષ એ ત્રણેને તેડે છે, તે જ એ દરવાજાને ખુલ્લો કરી શકે છે અને મોક્ષરૂપી લક્ષ્મીનું સુખ ભોગવવા લાયક બને છે.
आरूढस्य विवेकावं तीववैराग्यखगिनः । तितिक्षावर्मयुक्तस्य प्रतियोगी न रश्यते ॥ ९ ॥
જે પુરુષ વિવેકરૂપી ઘોડા પર સવાર થયો હોય જેણે તીવ્ર વિરાગ્યરૂપી તલવાર લીધી હોય અને ક્ષમારૂપી બખતર પહેર્યું