________________
૧૩૮ સર્વવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંહ તે અમુક પ્રમાણની જ કાંતિવાળો અગ્નિ કેવી રીતે પ્રકાશિત કરી શકે? ન જ કરી શકે.) જે પ્રકાશે છે, તેની પાછળ આ સમગ્ર જગત પ્રકાશે છે, તે આ આત્મા સર્વ દિશાઓમાં પોતાની મેળે જ સ્કુરે છે. ૬૨૨
આત્માનું લક્ષણ मात्मनः सुखरूपत्वादानंदत्वं स्वलक्षणम् ।। परप्रेमास्पदत्वेन सुखरूपत्वमात्मनः ।। ६२३॥
આત્મા સુખરૂપ છે, તેથી આનંદ એ જ પિતાનું (આત્મા) લક્ષણ છે આ આત્મા બીજાના પ્રેમનું સ્થાન છે તેથી સુખ રૂપ છે. ૬૨૩
આત્મા સર્વ કરતાં વધારે પ્રિય છે सुखहेतुषु सर्वेषां प्रीतिः सावधिरीक्ष्यते । कदापि नावधिः प्रीतेः स्वात्मनि प्राणिनां क्वचित् ॥२४॥
સર્વ પ્રાણીઓને સુખનાં કારણે ઉપર જે પ્રેમ હોય છે, તે અમુક અવધિવાળા દેખાય છે; પરંતુ પોતાના આત્મા ઉપર જે પ્રેમ હોય છે, તેને તે કેઈ કાળે અવધિ જ હેતે નથી. ૬૨૪
क्षीणेंद्रियस्य जीर्णस्य संप्राप्तोत्क्रमणस्य वा। अस्ति जीवितुमेवाशा स्वात्मा प्रियतमो यतः ॥ ६२५ ॥
જેની ઇંદ્રિ ક્ષીણ થઈ હોય, જે ઘરડો થઈ ગયો હોય અથવા જેનું મરણ આવી પહોંચ્યું હોય, તેને પણ જીવવાની આશા હોય છે કારણ કે આત્મા સૌથી વધારે વહાલો છે. ૬૨૫
आत्मातः परमप्रेमास्पदः सर्वशरीरिणाम् ।। यस्य शेषतया सर्वमुपादेयत्वमृच्छति ॥ ६२६ ॥
આથી (જણાય છે, કે) સર્વ પ્રાણીઓને (પિતા) આત્મા જ પરમ પ્રેમનું સ્થાન છે; અને આત્મા સિવાય બધી વસ્તુઓ બાકી તરીકે (એટલે આત્મા પહેલે અને તે પછી બીજી બધી વસ્તુઓ) સ્વીકારવા યેગ્ય બને છે. ૬૨૬