________________
मान (આત્મને)
વર્તમાન કર્તરિ કૃદન્ત + અલ્ (પરમૈં ) ૧. તૃતીય પુરુષ બહુવચનના રૂપમાંથી ન્તિ (પરઐપદ) અને (આત્મનેપદ) કાઢી તેના સ્થાને ક્રમશ: બત્ અને માન લાગે છે. દા.ત. નાયન્તિ નય + અત્ નવત્ । વને વન્દ્ર + માનઃ =વમાનઃ । વર્તમાન ર્મણિ કૃદન્ત ૧. કર્મણિ વર્તમાનકાળ તૃતીય પુરુષ બહુવચનના રૂપમાંથી અને કાઢી માન લગાવવાથી બને. દા.ત. નયને કે નીય + માનઃ નીયમાનઃ । ૨.કર્મનું વિશેષણ બને. કર્તાને તૃતીયા વિભક્તિ લાગે.
मान
દા.ત. ાિ નીયમાન ઘટ પતિ હરિવડે લઇ જવાતા ઘડાને જુએ છે. કર્તરિભૂત કૃદન્ત કે तवत्
૧. કર્તાનું વિશેષ બને. તેથી કર્તાના લિંગાદિ લાગે.
Sl. रामः घटान् अकरोत् = રામ: કટાન્તવન્ । ૨. પુલ્લિંગમાં તવત્ . તેના રૂપ મળવત્ પ્રમાણે થાય.
નપુંસકલિંગમાં → कृतवत् तेना ३५ जगत्
પ્રમાણે થાય.
=
JO
સ્ત્રીલિંગમાંક નૃતવતી તેના રૂપ
નવી
પ્રમાણે થાય.
૧ ।
૩. કર્મણિભૂત કૃદન્તને વત્ · લગાડવાથી પણ બને. ા.ત. ત+વત્ =òતવત્ વિધ્યર્થ કૃદન્ત - તવ્ય, અનીય, ૧. ગુણ થાય. દા.ત. કે વ્યમ્ । ૨. સેમાં રૂ લાગે દા.ત. રસ્ → રક્ષિતવ્યમ્ ।
T
->
૩. દસમાં ગણમાં ગુણ/વૃદ્ધિ પૂર્વક મય લાગી રૂ લાગે દા.ત યુધ્→ જોયિતત્ત્વમ્ । અત્રીય ક ૧.ગુણ થાયા.ત. ૢ કે રળીયઃ ।
૨. દસમા ગણમાં યથાયોગ્ય ગુણ/વૃદ્ધિ દા.ત. યુક્ + ષોવળીયા । I આનો થાય. દા.ત. વા છે તૈયમ્ । liૠની વૃદ્ધિ થાય. દા.ત. વૃ ધ ાર્યમ્ ।
=
III ૬ / ૩નો ગુણ થાય. દા.ત.ની છે તૈયમ્ । ક વ્યમ્ । IV નો અવ્ થાય. દા.ત. મૂ છે भो મમ્। v ઉપાંત્ય હૈં / ૩નો ગુણ થાય. દા.ત. મુખ્ ♦ મોખ્યમ્ । VI અંત્ય ર્ નો, જ્નો ત્ થાય. ઉપાંત્ય ગ ની વૃદ્ધિ થાય. ા.ત. પર્ કે પાઠ્યમ્ ।
31
