________________
’ ચાલુ અંગ + ૬+ તુમ્ ચાલુ અંગ + ૬ * ા =
त
દસમાં ગણા માતુઓ માટે
ગુણ/વૃદ્ધિ +TM +
કર્મણિભૂત કૃદઃ + વત્
9
’ અંગ ન મત્/ માન
કર્મણિઅંગ
+ मान
O
O
=
હેત્વર્થકૃદન્ત દા.ત. વાજિંતુમ્ । સંબંધભૂત કૃદન્ત દા.ત. વામિત્વા। કર્મણિભૂત કૃદન્ત દા.ત. તિઃ । કર્તરિભૂત કૃદન્ત દા.ત. તિવત્ । વર્તમાનયુદત્ત શ.ત. વાયત્ । વાચાળ । કર્મણિ વર્તમાન કૃદન્ત દા.ત. વર્યમાળ
=
=
સંબંધભૂત કૃદન્ત દ્વા
૧. કર્મણિ પ્રયોગમાં જે ધાતુઓમાં સંપ્રસારણ થાય તે ધાતુઓમાં અહીં પણ સંપ્રસારણ થાય. દા.ત વર્ કે પન્ના
૨. ઉપસર્ગવાળા ધાતુને તથા વિ' પ્રત્યયાન્ત ધાતુઓને ત્વા ના બદલે ય લાગે. પરન્તુ જો ઉપસર્ગવાળા ધાતુનું અને હસ્ત સ્વર હોય તો ત્ય લાગે. દા.ત. અનુસૂય । શુવસ્તીપૂર્વ : વિનિત્ય ।
લગાડવો.
૩. દસમા ગણના ઉપસર્ગવાળા યાતુમાં માત્ર ગુણ/વૃદ્ધિ કરીને 'ય' કે 'સ્ત્ય' ા.ત. વિ + ૬ - विदार्य । કર્મણિભૂત કૃદન્ત
त A. સંબંધભૂત કૃદન્તની જેમ સંપ્રસારણ થાય. વત્ છે પુષિત । B. કર્મનું વિશેષણ બને તેથી કર્મના લિંગાદિ લાગે.
દા.ત. મેળ ઘટા ભૃતાઃ ।
મુન્ અને અકર્મક ધાતુઓનું કર્મણિભૂત કુદના
C. ગત્યર્થક ધાતુ, વિ, કર્તરિભૂત કૃદન્ત તરીકે પણ વપરાય.
દા.ત.
કર્તરિ
કર્મણિ
रामेण ग्रामो अगम्यत रामेण ग्रामः गतः
रामः ग्रामं अगच्छत्
रामः ग्रामं गतः
रामः ग्रामं गतवान्
D, કર્મણિભૂત કૃદન્ત ભાવે પ્રયોગમાં નપુંસક
દા.ત. વાત મુક્તઃ E. દસમા ગણમાં માત્ર ગુણવૃદ્ધિ થાય.
30
એકવચનમાં વપરાય. बालेन सुप्तम् ।
દા.ત. 'શુ' છે પોતિઃ ।
