________________
તરુણ સુખી સ્ત્રી-પરિવર્યોજી, જેમ ચાહે સુરગીત; સાંભળવા તેમ તત્ત્વને જી, એ દૃષ્ટિ સુવિનીત રે.......... .... 10. 2 અર્થ : જેમ કોઇ પુરુષ યુવાન હોય. વળી તેની સાથે રસિક યુવતી હોય અને તે વળી દેવતાનું દિવ્ય સંગીત સાંભળવાની ચાહના કરે, તેવી રીતે આ બલાદષ્ટિવાળો આત્મા તત્ત્વજ્ઞાન સાંભળવાની ચાહના કરે. વળી આ દૃષ્ટિવાળો વિનયવંત હોય.
ભાવાર્થ : આ ઉપમા જેટલી સુંદર છે તેટલી સચોટ છે.
આ ઉપમાનું તાત્પર્ય એ છે કે પાંચ ઇન્દ્રિયોના વિષયોની સર્વોત્તમ સામગ્રી વચ્ચે મહાલતા એક ભોગી યુવાનને એ ભોગ સુખના શિખરે કળશરૂપ શ્રેષ્ઠ સંગીત સાંભળવાની ઉત્કટ જે ઇચ્છા થાય તેવી બલ્કે તેના કરતાં અધિક ઉત્કટ ઇચ્છા આ દૃષ્ટિવાળા આત્મરસિક જીવને આત્મપ્રીતિવર્ધક તત્ત્વજ્ઞાન સાંભળવાની થાય.
આવી ઉત્કટ ઇચ્છા આપણને થાય છે ખરી ? જો ન થતી હોય તો તેનું કારણ શું ?
હજી યે આપણને આત્માનો સંસાર વધારનારી વિકૃત વાતો-કથાઓ, ગીત-સંગીત વગેરે સાંભળવાની ઉત્કટ ઇચ્છા વળગેલી છે ?
ત્રીજી બલાદૃષ્ટિની સજ્ઝાય.
૫૧
