________________
હોઈ તેનાથી કંઈ ખરું કાર્ય બનવું સંભવતું નથી, તેમ આ દૃષ્ટિમાં બોધનું એવું પાંગળાપણું હોય છે કે ભાવથી વંદન-પૂજન આદિ કાર્યનો યોગ બનતો નથી, દ્રવ્ય-વંદનાદિ હોય છે.
તેમ છતાં મિત્રાદષ્ટિને, દષ્ટિ તો યોગની જ કહી છે એટલે તેને લાકડા જેવી નિશ્રેષ્ટ નથી કહી, પણ તૃણના અગ્નિના પ્રકાશ જેવી કહી છે.
તૃણના અગ્નિનો પ્રકાશ અલ્પજીવી અને મંદ શક્તિવાળો હોવા છતાં ય છે તો પ્રકાશ જ. એટલે તે તેટલા પ્રમાણમાં પણ પદાર્થનું કંઈક ઝાંખું પણ દર્શન તો કરાવે છે. માટે તેને સર્વથા નગણ્ય ન જ લેખાય.
તેમ મિત્રાદષ્ટિવાળા જીવને પણ સર્વથા સુષુપ્ત ન કહેવાય.
જેવું તેવું પણ સોનું, કથીર કરતાં કિંમતી હોય છે, તેમ અલ્પ પણ આત્મ બોધકર મિત્રા દષ્ટિ, ઓઘ દૃષ્ટિ કરતાં સારી છે.
પેન પકડીને પાટી પર એકડો ઘૂંટવા મથતો બાળક, શેરીની ધૂળમાં રખડતા બાળક કરતાં સારો ગણાય છે. તેમ સંસારની શેરીમાં વિષય-કષાયના કાદવ-કીચડમાં આળોટતા
ઓઘદૃષ્ટિવાળા જીવ કરતાં, આત્માનો એકડો ઘૂંટવા મથતા મિત્રાદષ્ટિવાળો જીવ સારો છે.
એટલે આ દૃષ્ટિને તે રીતે મૂલવવી જોઇએ. પણ તેને સર્વથા નગણ્ય ન માનવી જોઇએ. •
૧૨ ...
.................. આઠ દૃષ્ટિની સઝાય
