________________
રંગ તેમને લાગતો નથી. તેમજ એવો સંગ કરવા માટેનો લવલેશ ઉંમગ તેમના મનમાં કોઈ પ્રદેશમાં જાગતો નથી.
પૂર્ણત્વને પામેલા પુરુષશ્રેષ્ઠને કોઈ જાતનો અભરખો ન જ હોય તે સ્વાભાવિક છે. ઇચ્છા અને અભરખા, વાસના અને વિચારો અપૂર્ણ હોય. પરાષ્ટિવંતને કદી ન જ હોય.
એટલે આ દષ્ટિવાળા મુનિરાજ જે ક્રિયા કરે તે આત્મામાં આત્માર્થે હોય. તેમાં કોઈ જાતનો સાંસારિક ભાવ ન હોય, પણ આત્માના ગુણોની જ પુષ્ટિ હોય.
વળી આ સિદ્ધ યોગીની દૃષ્ટિ, સાધક યોગીની દૃષ્ટિ કરતાં ભિન્ન હોય છે.
પ્રથમ શિક્ષા લેતી વેળાએ રત્નપરીક્ષા વિષે શિખાઉની જે દૃષ્ટિ હોય છે, તેના કરતાં શીખીને પાર ઉતરી ગયા પછી તે રત્નનું નિયોજન કરે છે એવા તે શિક્ષિતની દૃષ્ટિ જુદી જ હોય છે. કારણ કે પ્રથમ તો શિખાઉ એવા તેને તે વિષય સંબંધી કશું ખાસ જ્ઞાન હોતું નથી. રત્ન કેવું છે? તેનું સ્વરૂપ શું? તેના પ્રકાર કેટલા ? તેના ગુણ-દોષ શું? તેનું ખરેખરું મૂલ્ય કેટલું? ઈત્યાદિ બાબતમાં તે લગભગ અભાન હોય છે. એથી તે જિજ્ઞાસાપૂર્વક તે-તે રત્નની પરીક્ષા સંબંધી જ્ઞાન મેળવવા પ્રવૃત્તિ કરે છે. આમ અભ્યાસ કરતાં કરતાં તે, તવિષયક જ્ઞાનમાં નિષ્ણાત થાય છે અને પછી રત્નપરીક્ષામાં સુશિક્ષિત એવો તે ઉપલબ્ધ જ્ઞાનનો વ્યવહારમાં વિનિયોગ કરે
| આઠમી પરાષ્ટિની સજઝાય.................................................
... ૧૬૫
