________________
“સંસાર અસાર છે' એ સમજાવવા માટે ભલે ગમે તે નયને આગળ કરે પણ તેમાંથી વનિ તો એ જ નીકળે કે “સંસાર અસાર છે.”
પરમાર્થમાં ભેદ જોવાથી મૂળ માર્ગ ચૂકી જવાય છે. ઉન્માર્ગે ચઢી જવાય છે.
દીપ્રાદષ્ટિવાળો જીવ આવી ભેદદષ્ટિને ભેદીને અભેદ દષ્ટિમાં અગ્રેસર બનવા મથતો હોય છે. તેના અંતઃકરણમાં એ જ તમન્ના હોય છે. શબ્દ-ભેદ ઝઘડો કિસ્યો છે,
પરમારથથી જો એક; કહો ગંગા, કહો સુર નદીજી, વસ્તુ ફરે નહીં છેક
...મન. ૨૧ અર્થ : શબ્દભેદમાં કાંઈ પણ ઝઘડો-વિવાદ કરવા યોગ્ય નથી. જો પરમાર્થ એક હોય તો વાદ શાનો? જેમ કોઈ ગંગા નંદીને ગંગા કહે, કોઈ સુરવદી કહે, તેમ જુદા નામથી - પર્યાયથી કાંઈ વસ્તુમાં જરા પણ ફેર પડે નહિ.'
ભાવાર્થ : અત્યંત ઉપકારક આ હિતશિક્ષાને પૂરી ગંભીરતાપૂર્વક ગ્રહણ કરીને અમલમાં મૂકી શકીએ તો અર્થહીન ઘણા વિવાદોની જાળમાં ફસાતા આપણે બચી જઈએ.
કોઈ પણ એક નય વિશેષનો એકાંતે પક્ષ કરવાથી બુદ્ધિભેદ થાય છે અને તેમાંથી ખોટી ખેંચતાણ ઉભી થાય છે,
૧૦૨
આઠ દૃષ્ટિની સઝાય
