________________
૬ ]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી આપીને સેવા. પ્રભુસેવાના અનેક પ્રકાર છે તે લહેા-જાણેા. સેવના કારણ પ્રત્યે–સેવના અર્થે પહેલી ભૂમિકા સમારવી. ત્યાં ત્રણ દોષ ટાળવા, ભય ૧, દ્વેષ ૨, ખેદ ૩, એ ત્રણે દોષ ટાળવા. તે ટાળવાથી ત્રણ ગુણ ઉપજે, તે કયા : અભય ૧, અદ્વેષ ૨, અખેદ ૩. સ‘ભવદેવ પ્રત્યે ચિત્ત ધરી સેવીએ. (૧)
વિવેચન—સ'ભવનાથ આદશ તી પતિ થયા, તેને દેવ' શબ્દના ઉપનામથી બેલાવીને તેની સેવા કરવાની પ્રેરણા કરતાં તે સેવાને લાયક થવાની ભૂમિકા ઉત્પન્ન કરવાની હકીકતથી શરૂઆત કરે છે. ‘દેવ’ એટલે ધૈય, ગાંભી, પરોપકાર, અનંત જ્ઞાનાદિ ગુણાથી અનુભવિત રોય સૈન્ય વ્યક્તિ. સામાન્ય કે વધારેથાડા ગુણા હાવાથી દેવત્વ પ્રાપ્ત થતું નથી; પણુ પરિપૂર્ણતાના શિખરે પહોંચનાર દેવ તરીકે ઓળખાય છે, એ અભિધાનથી ઉદ્દેશાવાને યાગ્ય હાય છે અને એ આદશનું સ્થાન બને છે. ‘ દેવ' શબ્દ સાથે કવચિત્ જનતા કે પ્રાણીઓના વ્યવહારના નિયંતૃભાવ અથવા સારાં-ખરામ કાના ફળને આપવાની શક્તિમત્તાને સમાવેશ થઈ જાય છે, તેવે। અત્રે કોઈ આશય નથી. અહીં તે। દેવ એટલે પેાતાના પુરૂષાર્થના ઉપયોગથી મહાન ગુણાને પ્રાપ્ત થયેલ વ્યક્તિ અને આદર્શ પૂરા પાડનાર મહાયાગી. આ આદશ ભાવનામૂર્તિ ને ગુણાનુરાગથી ‘ દેવ' કહેવામાં આવે છે. એનામાં મહાન દૈવત હાય છે, એનામાં અનંત ગુણાના એના ઉત્કૃષ્ટ આકારમાં આવિર્ભાવ થયેલા હોય છે અને એવા ‘ દેવ ’ નમન-સેવન-પૂજન કરવાને યાગ્ય હાય છે. પણ અહી' તે એ દેવ સેવન કરવા યાગ્ય છે કે નહિ એ સવાલ નથી. એટલે એની વિચારણા કે ચર્ચા કરવાના પ્રસંગ પણ રહેતા નથી; નહિ તે મતાવી શકાય તેમ છે કે ન્યાય કે તવિચારણામાં આ દુનિયાના પ્રપ`ચ-વ્યવહારનો કોઈ નિયંતા હેાઈ શકે નહિ અને એનો કોઈ બનાવનાર કે રચનાર હોય તે તે આવી કચવાટ-કકળાટ ભરેલી દુનિયા બનાવે નહિ. અહી આદર્શો નક્કી કરવા માટે મહાન ઉપકારી દેવને સેવ્ય સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે અને તેને સેવન કરવા માટે પેાતાની લાયકાત મેળવવાની ભૂમિકા તૈયાર કરવાની સૂચનાથી શરૂઆત કરવામાં આવી છે. કોઈ પણ કાર્ય કરવું હાય તેા તે માટેની ભૂમિકા તૈયાર કરવી પડે છે; ભૂમિકા વગર કોઈ કાય થઈ શકતું નથી.
ખીજા સ્તવનની આખરે પથ નિહાળવાના કોડ કર્યા અને તેને પરિણામે વિચારણા કરતાં જણાયું કે યોગ્ય સમય આવી પહોંચશે ત્યારે પંથના નિહાલનનું કાર્ય ખની આવશે. આવી આશા પર જીવતા ચેતનરાજ હવે પોતાની જાતને અને અન્ય મુમુક્ષુઓને કહે છે કે તમે ખીજા સર્વ કામ છેડી દઈને એ મહાત્યાગી, તપસ્વી, વૈરાગી, ઉપકારી શ્રી જિનદેવને ભજો. જો તમને આ ચક્રભ્રમણનો કટાળા આવ્યા હોય, જો તમારી પથને નિહાળવાની આશા પાકા પાયા પર રચાઈ હોય, જો તમારે સ સ`ગત્યાગી થવું હાય, તો તમે સેવાનું રહસ્ય જાણી આદશ દેવની સેવા કરો. જો સેવન કરવાની ઇચ્છા ખરાખર થઈ હાય તેા સેવનના ભેદ બરાબર જાણી લે. આ સેવનના ભેદમાં તેના અનેક પ્રકારો અને તેની અંદરના રહસ્યને જાણી લેવાની વાત છે. કોઇ પણ વસ્તુની કે વ્યક્તિની રક્ષા કરવી હાય તો તેનું રહસ્ય મેળવવાની ખાસ જરૂર છે.