Page Text
________________
રર : શ્રી નેમિનાથ જિન સ્તવન
[૪૧૯ ટબો–શુદ્ધ ચેતના વિના કંત–આત્મા તે કિ? અશુદ્ધપયોગી કામ આવે નહિ. જગનાથ ભગવાન પણ એમ જ સાચું કહે છે : જેમ ઈશ્વર-મહાદેવે અર્ધાગે ગૌરી-પાર્વતીને રાખી. અને, જે શુદ્ધ ચેતના પક્ષે ભાવીએ તે, ઈશ્વર-પરમેશ્રવર સરીખા પણ અવગાહન રૂપે અર્ધાગે રાખે છે. અને તે તે કર માત્રે પણ મુજને મમત્વ બુદ્ધિએ ફતે નથી. મમત્વ બુદ્ધ અને તું તે મને ઈ હાથી પણ ઝાલતે-ફરસ નથી એવું રાજેમતી કહે છે.
વિવેચન–અને મારા પક્ષને-એક પક્ષને-નારી પક્ષને એકલે પ્રેમ હોય તે, સાચું કહું તે, ટકે નહિ; જેમ જગતના નાથ મહાદેવે ઉમાને પોતાનું અરધું શરીર આપી પોતામય બનાવી દીધી, પણ તું તે મારે હાથ પણ ઝાલતે નથી, મને અડતે પણ નથી. આ આખું વ્યવહારનું વચન છે, અને વ્યવહારદષ્ટિએ સમજતાં આનંદ આપે તેમ છે. આમાં બે વાત કરી છે. મારે તે તમારા ઉપર આટલે બધે નેહ છે, પણ તે નેહ એકપક્ષી છે બૈરીને સ્નેહ હોય અને સામાને મનમાં જરા પણ સ્નેહ હોય જ નહિ, એ સ્નેહ કેમ નભે? રાજેમતી કહે છે કે મારા સ્નેહના બદલામાં તમારે પણ સ્નેહ કરવો જોઈએ, મારા સ્નેહને જવાબ તમારે પણ સ્નેહથી આપવો જ જોઈએ. એક પક્ષી-નારીપક્ષી સ્નેહ કેમ નભે? તેને એક દાખલે જાણીતું છે. જગતના નાથ મહાદેવ-શંકર દેવી પાર્વતી વગર એક ક્ષણ વાર પણ રહેતા નથી અને સ્નેહને કારણે એને પોતાના ડાબા પડખા સાથે જોડી દીધી–નેહ તે એ હોય. એકપ સ્નેહ જામે જ નહિ. અને એવા એક પક્ષીય સ્નેહને નેહ કહે તે ગ્ય જ નથી. અને તમે તે મારો હાથ પણ ઝાલતા નથી. તે એને સ્નેહ કેમ કહેવાય? સાધુપુરુષ સ્ત્રીને અડતા પણ નથી. અને નેમનાથે રથ ફેરવ્યું એટલે એ જરૂરી સાધુ થઈ જશે એ ગણતરીએ રાજીમતી કહે છે કે તમે તમારા હાથને અડવા પણ દેતા નથી. રાજમતી તે પોતાના સ્વાર્થને અંગે ઠપકો આપે છે, પણ એ ઠપકો આપણે માટે તે સરસ ઉપદેશને સ્થાને છે. અખંડ બાળબ્રહ્મચારી નેમનાથ તે ખરેખર, આદર્શ સ્થાને છે, અને જેને આદર્શ જીવન જીવવું હોય તેને સમજવા લાયક છે. હવે આપણે ગ્રંથર્તા સાથે આગળ વધીએ. (૩)
પશજનની કરુણે કરી રે, આણી રૂદય વિચાર; મન, માણસની કરુણ નહિ રે, એ કુણુ ઘર આચાર. મન- ૪
પાઠાંતર–' કરી રે” સ્થાને ભીમશી માણેક ‘કરીને’ છાપે છે. “ રૂદય’ સ્થાને એ “હૃદય” છાપે છે. * માણસની' સ્થાને એક પ્રતમાં “માણસરી ” પાઠ છે. “આચાર’ને બદલે બને પ્રતમાં “ઘર આધારને સુધારી આચાર” લખ્યું છે. “કુણ ને ‘ણ’ તરીકે પ્રતમાં લખેલ છે. (૪) | શબ્દાર્થ–પથ = જનાવર, એકઠાં થયેલાં, એકત્ર કરેલાં. પશુજન = પશુ જાતની, જનાવરની. કરણા = લા, લાગણી. કરી = બતાવી, દાખવી. આણી = લાવી. રૂદય = અંતઃકરણમાં. વિચાર = ધારણા. માણસની = મનુષ્યની, મારી, હું માણસ છું તેની. કરુણા = સ્નેહ, દયા, લાગણી. કુણ = કયા, કેના. ઘર = પતીકે. ઘરઘરાઉ. આચાર = સભ્યતા. (૪)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |