________________
ર૧ : શ્રી નામનાથ જિન સ્તવને
[૪૧૧ વાત કરે છે. બીજાને ઉપદેશ આપવામાં તે ખૂબ ડહાપણ બતાવે છે અને એમ માને છે કે દુનિયામાં વહેંચાયેલી અરધી અકકલ અને તેથી કંઈક વધારે અકકલ પોતે જ ઉપાડી લાવ્યું છે અને અડધાથી ઓછી અક્કલ આખી દુનિયામાં વહેંચાયેલી છે, એટલે મારી અક્કલ જેટલી ચાલે તેટલી તે દુનિયામાં કોઈની ચાલે જ નહિ ! વાત એવી છે કે સદ્દગુરૂ તરફથી જેવી દેરવણી મળવી જોઈએ તેવી મળતી નથી, પરંપરા-અનુભવ-જ્ઞાન, જેને સૂત્ર સિદ્ધાંત જેટલું મહત્ત્વ આપવામાં આવ્યું છે તેવા પ્રકારની દોરવણી ગુરુ તરફથી પણ આ કાળમાં મળતી નથી. જે યુગમાં એકલા તપગચ્છમાં જ બાવન વિદ્વાન પુરુષ થઈ ગયા અને જે યુગમાં યશોવિજય ઉપાધ્યાય જેવા બે હજાર વર્ષમાં પડેલા સંશયે કાઢનાર જીવી ગયા, તેવા યુગમાં પણ આનંદઘનને કહેવું પડ્યું કે સદ્દગુરુ જેવા જોઈએ તેવા અને દોરવણી આપે તેવા અત્યારે મળતા નથી, તે પછી ત્યાર પછી તે બસો વર્ષો તદ્ ઠડાં ગયાં અને અત્યારના નવયુગમાં તે માણસેને ધર્મના નામને પણ તિરસ્કાર છે, તેવા યુગની વાત શી કરવી? ગુરુ તે સર્વને મળે છે, પણ શાસ્ત્રમાં બતાવેલા છે તેવા સદ્દગુરુને વેગ આ કાળમાં પણ થતું નથી. તેઓ ભગવંત પાસે જણાવે છે કે સાધુઓના કે આચાર્યના ગુણથી સંપન્ન ગુરુને આ કાળમાં પણ જોગ . થતું નથી. ગુરુ બતાવે તે અને તેમ ક્રિયા થાય તે બરાબર ફળવતી હોય છે. આ તે ગતાનુગતિક કેટલીક ક્રિયા થાય છે, પણ જેવા કહ્યા છે તેવા ગુરુ અત્યારે મળતા નથી, તેઓ કોઈ પ્રકારની દોરવણી આપતા નથી.
ગુરુ તરફની દોરવણી બંધ થતાં અથવા અધૂરી થતાં પરિણામ એ થયું છે કે અનેક પ્રકારની ક્રિયા કરીએ છીએ, દ્રવ્યક્રિયા કરીએ છીએ, પણ ભાવસાધુનાં જે લક્ષણ શાસ્ત્રમાં કહ્યાં છે તેને અમે કઈ રીતે પહોંચી શકતાં નથી. તેથી અમારું જે સાધ્ય છે તેને જમાવીમેળવી શકતા નથી અને બાહ્ય ક્રિયા કરી ખાલી પુણ્યબંધ કરી સંસારમાં રખડીએ છીએ અને ખરેખરી નજરે અમારું એમાં કાંઈ વળતું નથી, અને એ વાતને ખટકો અમારા દિલમાં નિરંતર રહ્યા જ કરે છે. અમને એમ લાગે છે કે આટલી બધી બાહ્ય ક્રિયા કરીએ અને જે મોક્ષપ્રાપ્તિ માટે એ સર્વ કરીએ છીએ તે ફળ તે સિદ્ધ થતું નથી, અને સંસારમાં થોડાંક સુખ મળે તે પૌગલિક હોઈ થોડા વખત માટેનાં છે. આ વાતની અમારા મનમાં દિલગીરી રહ્યા કરે છે; અમને એમ થાય છે કે આ તે ઘણી મહેનતને પરિણામે થોડું સંસારફળ જ મળે છે. આનું કારણ ગુરુમહારાજની દોરવણીની ગેરહાજરી છે.
ભગવાનની પાસે આવી કબૂલાત કરતાં આ પ્રાણીને જરા પણ વસવસે થતું નથી, કારણ કે તે પોતે કોણ છે, શું કરી રહ્યો છે, કેવું થાય છે તે સર્વ જાણે છે. પિતાને હજુ વિસ્તાર થવાને માળ મળ્યું નથી એ પણ તે જાણે છે અને પ્રભુની પાસે મુક્ત કંઠે સ્વીકાર કરે છે કે જેવા ભગવાને કહ્યા છે તેવા સદ્ગુરુ તરફથી થવી જોઈતી દેરવણી આ કાળમાં થતી નથી. - જૈનદર્શનના ઈતિહાસમાં સત્તરમી સદીને અંત એક સારે ઉદયકાળ હતું. તે વખતે પણ આવી ફરિયાદ અથવા કબૂલાત કરવી પડે, તે પછી વર્તમાન યુગ માટે તે કહેવું જ શું ?