Page Text
________________
૪૦૮]
શ્રી આનંદઘન-ચોવીશી શિષ્યને સમજાવેલ જ્ઞાન. એ ન હોય તે રજોહરણને અર્થ broom (ઝાડું) કરવા જેવું થઈ જાય. આ પરંપરા અનુભવજ્ઞાનને મહિમા આપણે ચોથા સ્તવનમાં વિચારી ગયા છીએ.
સમયપુરુષનાં આ છયે અંગે કહ્યાં છે. એને જે લેપે અથવા ઓછી અગત્યનાં ગણે તે દુર્ભવી ગણવે. અનેક પ્રાણીઓ મેક્ષમાં જવાની લાયકાતવાળા હોય છતાં મક્ષ જવાના જ નથી, જે અભવીની કેટે વળગેલા છે તે દુર્ભવી પ્રાણી છે. આ સંસારમાંથી સર્વ ભવી મોક્ષ ચાલ્યા જાય અને માત્ર આ સંસારમાં અભવી જ બાકી રહે એવે વખત કદી આવવાને નથી. જે ઉપર્યુક્ત છમાંથી એક પણ અંગને છેદ-કાપે તે આવા પ્રકારના દુર્ભવી છે, સંસારમાં રખડનાર છે અને તેને કોઈ કાળે પત્તો લાગવાને નથી.
અમુક વ્યક્તિ કે વર્ગ પોતાને જૈન કહેવરાવે છે, અગિયાર અંગને માને છે, પણ મૂર્ણિ. ભાષ્ય વગેરેને માનતા નથી, તેઓ કેવા છે અને જૈનદર્શનમાં તેઓને કયું સ્થાન છે તે અહી સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે. તેઓ દુર્ભવ્ય છે એમ આ ગાથા ઉપરથી જણાય છે. જેમણે ઉત્તમાંગ તરીકે જૈનદર્શનની આરાધના કરવી હોય તેમણે ઉપર કહેલાં છયે અંગોને સમજવા, શીખવાં. અનુસરવાં. છ અંગની જરૂરિયાત સમજી યેને અનુસરવા ગીરાજ ખાસ આગ્રહ કરી હજ પણ જૈનદર્શન-ઉત્તમાંગની મહત્તા યાગ નજરે બતાવે છે, અને તે દ્વારા કિયાઅવંચક યુગ બતાવે છે. (૮)
મુદ્રા બીજ ધારણા અક્ષર, ન્યાસ અરથ વિનિયોગે રે જે ધ્યાવે તે નવિ વંચજે, ક્રિયાઅવંચક ભેગે રે. ષડૂ. ૯
અર્થ–મુદ્રા એટલે જુદી જુદી આરાધના માટે શરીરની વિવિધ આકૃતિ. બીજ મૂળ પાયાનું ધ્યાન, ધારણા = અવધારવું તે, ધારણ કરી રાખવું. અક્ષરન્યાસ એટલે કે, ચ, ટ, ત. પ ઈત્યાદિ અક્ષરની સ્થાપના. અરથ એટલે ભાવાર્થ. વિનિયોગે એ છયેના વિનિયોગે-મૂકવું. તે દ્વારા જે એનું ધ્યાન કરે તે કિયાઅવંચકપણાને ઉપલેગ કરે છે, તેને તે પ્રાપ્ત થાય છે, તે ક્રિયાઅવંચક થાય છે. (૯)
ટ –મુદ્રા તે કરન્યાસ આવર્તાદિક, બીજ તે શ્રદ્ધાન, ધારણા તે ગ્રહણદિ પટુતા, અક્ષર સંજ્ઞા લખેલું વગેરે, ન્યાસ તે હૃદયે થાપના, અર્થવિનિયોગ તે તત્ત્વજ્ઞાનાદિકે ફળ પ્રાપ્તિ
પાઠાંતર-અક્ષર ને એક પ્રતમાં “અષર” લખે છે. વિનિયોગે ને સ્થાને પ્રતમાં “ વિનેગે' પાઠ છે. વેચીને સ્થાને વંચીખજે” પાઠ એક મતમાં છે. “ક્રિયા’ સ્થાને પ્રતમાં ‘કિરિયા' લખેલ છે. “ભોગે.” સ્થાને પ્રતમાં “ભોગે ” પાઠ લખ્યો છે. (૯)
શબ્દાર્થ–મુદ્રા = આકાર, યોગમુદ્રા, શરીરની જુદી જુદી આકૃતિઓ. બીજ = મૂળ અક્ષર, ૩, હીં શ્રી વગેરે. ધારણ = ધારણ કરી રાખવા, તેને ધ્યાવવા, ધ્યાન કરવું. અક્ષર = એકાદ અક્ષર, ક, ચ, ટ, ત, ૫ કે એ, ઈ, ઉ, ઋ વગેરે. ન્યાસ = થાપના, સ્થાપન કરવા, હૃદયાદિ સ્થાને અક્ષરો ગોઠવવા. અરથ = અર્થ વિનિયોગ = લક્ષ્ય, મૂકવું તે, કાય, કમનું વિધાન. ધ્યાવે = ધ્યાન કરે, એ મય થઈ જાય. વંચી જે = છેતરાય (નહિ). ક્રિયાઅવંચક = ક્રિયા ન મળવાથી ઠગાવું–છેતરાવું તે. ભોગે રે = ભગવે, પ્રાપ્ત કરે (૯૦
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |