Page Text
________________
૩૮૪]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી નથી. એમાં જે દૂષણે આવે છે તે આ રહ્યાં -
આ જીવનમાં પ્રાણીને સુખદુઃખ થાય છે. સારા કે કડે અનુભવ થાય છે. સ્વરૂપમાં લીન હોય તે આત્મા કરણી–કિયા કાંઈ કરી શકતું નથી, છતાં આત્મા તે સારા-માઠાં પરિણામે ભગવે છે, તે તે આપણે દરરોજ જઈએ છીએ. આપણે સારી સખાવત કરનારને જોઈએ છીએ, તપ-જપ-અનુષ્ઠાન કરનારને જોઈએ છીએ. આત્મદર્શનમાં લીન આત્મા તે ભક્તા થઈ શકતે નથી, છતાં આપણે રાજા અને રંકના તથા ધનવાન અને ગરીબના તફાવતે તો દેખીએ. છીએ. ત્યારે નિત્ય આત્માને નહિ કરેલા કર્મનું ફળ મળે અને કરેલાં કર્મોને નાશ થાય. આવી રીતે કૃતનાશ અને અકૃત અભ્યાગમના દોષ આવે એ તે તર્કમાં પ્રવીણ માણસોને તુરત સમજાઈ જાય તેવું છે. નિત્ય આત્માને આ રીતના બેવડા દૂષણમાંથી બચવાને કેઈ ઉપાય નથી, તે બુદ્ધિ વગરને માણસ જઈ શક્તા નથીપણ પિતાના મતે તેને નિત્ય માનવાનું ચાલુ રાખે છે.
આ કરેલાને નાશ અને નહિ કરેલાની પ્રાપ્તિ એ દૂષણ બરાબર સમજેવા યોગ્ય છે. માણસના સંગમાં તફાવત જરૂર પડે છે. કેટલાક પાણી માગે ત્યાં દૂધ હાજર થાય છે અને બીજા કેટલાક આખે દિવસ માગે તે છ આના પણ મેળવી શકતા નથી. આ તફાવત આત્માને નિત્ય માનનારની નજરમાં કેમ આવી શકે તે તેઓ કહી શક્તા નથી. અને માણસ માણસ વચ્ચેનો તફાવત તે આ યુગમાં વધેલા છે, તેને આ આત્માને નિત્ય માનનાર ખુલાસે કરી શકતા નથી. આત્મા જે નિત્ય હોય તે તે કદી જોક્તા થઈ શક્તો નથી અને કરેલી સર્વ ક્રિયાને નાશ થાય છે, ન કરેલ ક્રિયાનું ફળ મળે છે. એ વાત અનુભવ અને આજુબાજુની સ્થિતિ જોતાં અક્કલમાં ઊતરતી નથી. આપ તેને મારી નજરમાં ઊતરે તેવે ખુલાસો જરૂર કરે; મને ખરું આત્મસ્વરૂપ જણાવે. મને આ વાતમાં કોઈ દમ લાગતું નથી. હું આપની પાસેથી વિરોધ વગરનું સત્ય આત્મતત્વ જાણવા ઈચ્છું છું. (૪)
સૌગતમતરાગી કહે વાદી, ક્ષણિક એ આતમ જાણો બંધ-મેક્ષ સુખ–દુ:ખ નવિ ઘટે, એહ વિચાર મન આણે. મુનિ ૫ પાઠાંતર–“સૌગત’ સ્થાને પ્રતમાં “સુરત” પાડે છે; ભીમશી માણેક “સુગતિ’ પાઠ છાપે છે. “ક્ષણિક સ્થાને ભીમશી માણેક “ક્ષિણક” છાપે છે. “આતમ’ને બદલે પ્રતમાં “આતમા’ પાઠ છે. “નવિ ઘટે” સ્થાને
તે ન ઘટે” એવો પાઠ છે. “મન” સ્થાને પ્રતાવાળો “મનિ' લખે છે. (૫). | શબ્દાર્થ–સીગત = બુદ્ધ મત = પંથ, રસ્ત, ધર્મ. રાગી = તેના તરફ પ્રેમ કરનાર, તેને અનુયાયી કહે = જણાવે, સમજાવે. વાદી = વાદવિવાદ કરનાર, પૂર્વપક્ષ કરનાર. ક્ષણિક = દરેક પળે ઉત્પન્ન થાય, ન, તાજે. આતમ = આત્મા. જાણે = જાણવા, સમજવો, અવધારો. બંધ = કમને બંધ (જુએ, બીજે કમ. ગ્રંથ), બંધાવું લપટાવું તે. મોક્ષ = સર્વ કર્મોથી મુક્તિ, મુકાઈ જવું તે. સુખ = શાતાને અનુભવ. દુ:ખ = અશાતાને અનુભવ. નવિ =ન, નહિ (નકારાત્મક). = શોભે, ભળે, હોઈ શકે. એહ = એ જ, એ. વિચાર = નિર્ણય, તક, મન = ચિત્તમાં, આણે = લો, (૫)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |