Page Text
________________
૨૦ : શ્રી મુનિસુવ્રત જિન સ્તવન
[૩૮૩ અદ્વૈતના ત્રણ મટે છેઅદ્વૈત, દ્વૈતાદ્વૈત અને વિશિષ્ટાદ્વૈત. વિશિષ્ટાદ્વૈત મતવાળા તે વિષ્ણુના ઉપાસકે તેઓ જડ અને ચેતનને એક માને છે, સ્થાવર-જંગમ સર્વ વસ્તુમાં વિષ્ણુને જુએ છે. તેમના મતે જીવાત્મા કદી પણ પરમાત્મા થતું નથી. આમાં સુખદુઃખને ભારે ગોટાળા થાય છે અને તર્કમાં જેને “સંકર” દૂષણ કહેવામાં આવે છે તે થાય છે. સામાન્ય રીતે સુખ અને દુઃખ જુદાં છે, જુદાં જણાય છે, તેને એકસરખાં માનવાની વાત કઈ રીતે બેસી શકતી નથી. મૈતાદ્વૈત નિબાર્કના મતના અનુયાયીઓ પણ આ જ પ્રકારને ગોટાળે કરે છે અદ્વૈત અને વિશિષ્ટાદ્વૈત વચ્ચે દ્વૈતાદ્વૈતને મત આવે છે. તેઓ પણ સ્થાવર-જંગમ સરખાં માને છે અને સુખદુઃખ વચ્ચે કાંઈ તફાવત ન કરતાં “સંકર દૂષણ લાવે છે. એટલે મનમાં આત્મા સંબંધી જે ગોટાળે થયે તે તેમના મતે તે કાયમ જ રહે છે, માટે આપ ખરું આત્મતત્વ જણાવો. (૩) :
એક કહે નિત્ય જ આતમતત, આતમદરસણ લી; કૃતવિનાશ અકૃતાગમ દૂષણ, નવિ દેખે મતિહીણો. મુનિ ૪
અર્થ કેટલાક લેકે આત્મતત્ત્વ એક જ-એકસરખું જ રહે છે એમ કહી આત્માને નિત્ય માને છે અને આત્મદર્શનમાં એકમેક થઈ જાય છે, પણ તેમાં કરેલા કામને નાશ અને નહિ કરેલા કામના ફળની પ્રાપ્તિ નામને દોષ આવે છે, તે બુદ્ધિ વગરને માણસ જોઈ શક્તિ નથી. (૪)
ટો–એક તે એમ કહે છે –આત્મા નિત્ય એકાંત છે, આત્મદર્શન દેખવામાં લી રહે છે, તે વારે કૃતકમને વિનાશ-ક્ષય અને અકૃતને આગમ એ દૂષણ ઉપજે છે, તે દૂષણ મતિહીનપણે દેખતે-જાણુ નથી. (૪)
વિવેચન–વળી, કેઈ આત્માને નિત્ય માને છે. અદ્વૈત મતે આત્મા નિત્ય છે, આ આત્મદર્શન કરવાના કામમાં લીન થયેલા તેમાં પિતાની ભૂલ કેવા પ્રકારની થાય છે તે જોઈ શકતા
પાઠાંતર–કહે ” એક પ્રતમાં “કહે ' લખે છે. “તત 'ને બદલે “તત ' એક પ્રતમાં છે. “લીને સ્થાને એક પ્રતમાં લી ’ પાઠ છે; બીજી પ્રતમાં ‘લિ’ પાઠ છે. “ અકૃતાગમ ’ને બદલે એક પ્રતમાં “અકતાનાગમ” પાઠ આપે છે. “દેખે ”ને એક પ્રતમાં “દેવૈ' લખ્યું છે, તે જૂની ગુજરાતીમાં “'ને “ખ”ની લખવાની રીત છે. મતિહીણો' સ્થાને એક પ્રતમાં “મહીણો' પાઠ છે. (૪)
શબ્દાર્થ-એક = કઈ (અદ્વૈતવાદી અથવા તેરાપંથી), એક એવો મત છે જે. કહે = જણાવે છે, સમજાવે છે, નિદેશ છે. નિત્ય જ = નિત્ય, સર્વ કાળે એકસરખું રહે તેવું, જેમાં વધારોધટાડે ન થાય તેવું. આતમ = આત્માનું, આમિક, ઓમ. તત = તત્ત્વ. અતમ = આત્મ, સ્વ. દરસણ = દર્શન, સ્વરૂપ, નિજભાવ. હીરો - લય પામેલ, મગ્ન, કેન્દ્રિત થયેલે. કૃતવિનાશ = અગાઉ કરેલાં કે કરાતાં કામનાં ફળનો નાશ, ફળને અભાવ, કરેલા કામના ફળને ય, અકૃતાગમ = ન કરેલા કામના ફળનું થવું, ન કરેલા કામના ફળની પ્રાપ્તિ. દૂષણ = દોષ, પાપ, આવી પડવાને ગોટાળો. નવિ=નહિ, ન (નકારાત્મક). દેખ = જુએ, વિચાર, જાણે, મતિહીણો = વિચારણાશક્તિ વગરને, લાબી નજરે ન જોનાર. (૪).
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |