Page Text
________________
૩૭૦]
શ્રી આનંદઘન–ચવીશી ટબે–દાનવિઘન-પિતાનું દાતાન્તરાય–વારીને સર્વ જનને અભયદાનપદદાયક થયા, લાભાંતરાય વારી જગતના વિદ્ગો નિવારવાને પરમ લાભભરરસે કરી માતા-પુષ્ટ છે; સર્વ સંસાર ઉદાર પરમ મૈત્રી કરુણા રસે માતા. (૮)
વિવેચન—આ ગાથામાં પંદરમા તથા સેળમાં દૂષણને પ્રભુએ કેવી રીતે ત્યાગ કરી દીધે તે વર્ણવે છે.
દાન પાંચ પ્રકારનાં છે : અભયદાન, સુપાત્રદાન, અનુકંપાદન, કીર્તિદાન અને ઉચિતદાન.
સુપાત્રદાન તે તીર્થકર, કેવળજ્ઞાની, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, મુનિરાજ, ઉત્તમ શ્રાવક, સમ્યગુદષ્ટિ કે માર્ગાનુસારીને દાન આપવું તે. એવા પુરુષને પેગ બને અને પિતાની પાસે આપવા યોગ્ય વસ્તુની જોગવાઈ હોય તે આપવી તે સુપાત્રદાન.
મરતા જીવને બચાવી લે, એને અંગે તકલીફ પડે તે ઉઠાવી લેવી, તે અનુકંપાદાન. કોઈ દુઃખી હોય તેને જોઈતી વસ્તુ પોતાની પાસે હોય તે આપવી તે પણ અનુકંપાદાનને પ્રકાર છે. અધર્મી જીવને જ્ઞાનને બોધ કરે તે પણ અનુકંપાદાન. ઔષધાદિ આપવું તે પણ અનેકદાનને એક પ્રકાર છે. ટૂંકામાં બીજા જીવને સુખી કરવા કાંઈ આપવું તે અનુકંપાદાન છે.
પિતાની કીર્તિ ગવાય તે સારુ આપવું તે કીર્તિદાન છે.
સંસારી કુટુંબાદિકને ઉચિત પ્રમાણે દાન આપવું તે ઉચિતદાન છે. • દાનને અંતરાય એટલે ઉપર જણાવેલા પાંચ પ્રકારમાંથી કોઈ પણ એક પ્રકારનું દાન કરનારને કહે જે દાન આપવું તે કરતાં પોતાના પેટમાં ખાવું તે વધારે ઠીક છે; તે છેડીને લેઓને આપવામાં શું ફાયદો છે? ગુણવંતને નિર્ગુણી ઠરાવી દાન આપે નહિ; દાન આપનારને ના કહેવી; અથવા દાન આપનારની નિંદા કરવી, તેને ઉડાઉ કહે, અને પિતે શક્તિમાન હોય અને દાન આપનારને મહિમા થાય તે જોઈ તેના ઉપર રાજ કરે; પિતાથી બને તે દાન દેનારનું બગાડે અથવા તેની અવહેલના કરે અથવા કદાપિ દાન આપે તે તેને અહંકાર કરે. પિતાને કર્ણ દાનેશ્વરી ગણાવે; એ વિચારે નહીં કે ભગવંતના વરસીદાન આગળ પિતનું દાન કાંઈ પણ નથી–આવી રીતે પ્રાણી કાં તે દાન આપી અથવા આપનારને અટકાવી દાનાંતરાય બાંધે છે. આપે તે દાનાંતરાયને અટકાવીને સર્વ પ્રાણીઓને અભયદાન આપ્યું અને આ રીતે દાનાંતરાયરૂપ પંદરમાં દૂષણને આપે ટાળ્યું, તેથી મારા આદર્શ સ્થાને આપે છે. આપે દાનાંતરાયને તદ્દન દૂર કરી દીધો છે, અને વરસીદાન, ઉપદેશ અને જ્ઞાનદાન આપી જગતનું દારિદ્ર કાપી નાખ્યું છે.
અને આપે લાભાંતરાયને ત્યાગ કરી એ સેળમાં મહાદૂષણને અટકાવી જગતનાં વિદનેને અટકાવી દીધા છે. સાંસારિક લાભ અને બીજા આત્મિક લાભ, એ બન્ને પ્રકારના લાભના અતરાને આપે દૂર કરી દીધા છે. નીરોગી શરીરને લાભ થવે, ધન મળવું, નોકરે મળવા, ઈષ્ટ વસ્તુ મળવી, વિદ્યા-કળા શીખવી તે સર્વ લાભ છે. તેના અંતરાયને નિવારીને આપ તે
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |