Page Text
________________
૧૯: શ્રી મલિનાથ જિન સ્તવન
[૩૬૭ કરનાર, સગને વિગ થાય જ એ નિયમને વીસરાવનાર અને પરભવમાં દુર્ગતિ અપાવનાર આ દૂષણ પર પ્રભુએ વિજય મેળવ્યો છે. આ પ્રમાણે શેક નામનું નવમું દૂષણ વિચાર્યું.
દશમું દૂષણ દુર્ગ"છા નામનું છે. કોઈ ગંદી ચીજ કે વિષ્ટાને જોઈ એની ગંધ આવતાં મેં મચકોડવું તે દુગંછા છે. કઈ પ્રાણીને હલકે માને નહિ અને અછુત ઉદ્ધાર માટે પ્રયત્ન કરે એ દુગંછાને ત્યાગ છે. આ દેશમાં દૂષણને પ્રભુએ ત્યાગ કર્યો છે. આદર્શ સ્થાને સ્થાપનાર આપણે એને (પ્રભુને અનુસરવું એ આપણી ફરજ છે.
ભય સાત છે : આલેકભય, પરલેકભય, આદાનભય, અકસ્માભય, આજીવિકાભય, મરણ ભય અને અપકીર્તિભય. આને જુદા દૂષણમાં ગણવામાં નથી આવ્યું પણ તે તજવા યોગ્ય છે.
એ સર્વ નેકષાયે બાપડા–બિચારા છે. નેકષાય રૂપ હાથીની શ્રેણિ પર ચડતાં જેમ હાથી પછવાડે દૂર દૂરથી કૂતરા ભસે તેવા તેના હાલ છે. પ્રભુ તો હાથમાં દંતાળી લઈ ત્રણે વેદ ઉપર વિજય મેળવી એ સર્વને નિવારે છે. હાથી પછવાડે કૂતરાના ભસવાની કોઈ અસર થતી નથી. આ ગતિ આપે પકડી છે અને આપ મારા આદર્શ હોઈ મારે તે માગે કામ લેવા યોગ્ય છે. આ કષાય નવ છે તેના પર મારે વિજય મેળવવું એ મારો આદર્શ છે. (૫)
રાગ દ્વેષ અવિરતિની પરિણતિ, એ ચરણ મેહના યોધા; વીતરાગપરિણતિ પરિણમતાં, ઊઠી નાઠા બોધા. હો મલ્લિ૦ ૬
અથ_ચારિત્રમેહનીયના મોટા લડવૈયાઓ તો રાગ દ્વેષ અને અવિરતિની રીત છે, તે આપનામાં વીતરાગભાવ જામતાં બાપડા બાઘડ ભૂત જેવા થઈ ઊઠીને નાસી જ ગયા. (૬)
બે–રાગ દ્વેષ અવિરતિ પરિણામ એ સર્વ ચારિત્રમોહ નૃપતિના ધા-સુભટ છે તે સઘળા એ વીતરાગભાવની પરિણતિ પરિણમતે હું પિતાની મેળે તે આફણીહી જ ઊઠી નાઠા. અત્યંત અબોધ અજ્ઞાન છે તે. (૬)
| વિવેચન–રાગ એટલે મનને પસંદ પડે તેવી ચીજ પર પ્રીતિ અને ષ એટલે મનને પસંદ ન પડે તેવી ચીજ પર તિરસ્કાર; વિરતિભાવને અભાવ-એ સર્વ મેહનીય કર્મ, જે રાજા પદે છે, તેના લશ્કરીઓ છે. મેહનીય કર્મને રાજાનું સ્થાન અપાય છે અને તેના લડહૈયા-લશ્કરી સ્થાને રાગ, દ્વેષ અને અવિરતિની પરિણતિને અપાય છે. રાગ એટલે પ્રીતિ અને - પાઠાંતર-અવિરતિની ' સ્થાને પ્રતમાં “અવિરતિ” પાઠ છે; એક પ્રતમાં “અવીરતી ” પાઠ છે. બધા સ્થાને પ્રતમાં “જોધા' પાડે છે. પરિણમતાં’ રથાને એક પ્રતમાં “પરિણા રમતા” પાઠ છે. (૬) | શબ્દાર્થ-રાગ = પ્રેમ, સ્નેહ. દ્વેષ = અપ્રીતિ, અપ્રેમ. અવિરતિ = ત્યાગભાવને અભાવ, વિરમવાની ગેરહાજરી. ચરણમેહ = ચારિત્રમેહનીયના. ચોધા = લડવૈયા, આગળ ચાલનારા, કાનિશાને. વીતરાગ = જેને રાગ કપાઈ ગયા છે તે ભગવાન, પ્રભુ. પરિણતિ = તેના જેવી હૃદયેચ્છા, વૃત્તિમાં તકૂપ થવું તે પરિણમતાં = પામતાં ઊઠી = ઊભા થઈ ને, નાઠા = દૂર થયા, ભાગી ગયા. બધા = અક્કલ વગરના, સાદી અક્કલના પણ
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |