Page Text
________________
૩૬૬]
શ્રી આન ઘન-ચાવીશી
નથી. કુમારપાળની બહેનને રમતાં રમતાં સોગઠાબાજીમાં જ્યારે પોતાના ધણીએ એટલું કહ્યું કે ‘માર એ કુમારપાળના મુંડીઆને’, ત્યારે એ રિસાઈને પિયર આવી. કુમારપાળે એ વાત જાણી ત્યારે આવું ખેલનારની જીભ ખે...ચાવી લઉં' એમ જાહેર કરી મોટી લડાઈ જાહેર કરી. અને એના વખતમાં બે મોટી લડાઇઓ થઇ, તે પૈકી આ લડાઇ એક મોટી લડાઈ ગણાય છે. તે લડાઈમાં પેાતાના બનેવીને હરાવ્યો. અને અંતે પ્રધાને સમજાવ્યા ત્યારે કુમારપાળે જામાની પાછળ ચીતરેલ જીભને ખેંચી પેાતાની પ્રતિજ્ઞા પૂરી કરી. આવી હાસ્યની વાત છે. હાસ્યની ટેવવાળા લાકોમાં મશ્કરા કહેવાય છે. આ હસવાની પ્રવૃત્તિ આત્મિક ગુણથી વિપરીત છે અને એ અનંદ'ડને ઘણા વધારી મૂકે છે. પછી તો હસતાં બાંધેલાં કર્મો રડતાં પણ છૂટતાં નથી અને નવીન ક`ધ કરાવે છે. માટે ભગવાનની પેઠે હસવાના ત્યાગ કરવા. હસવાની ટેવ ખેાટી છે; એમાં જરા પણ લાભ નથી. અને એ ક્રોધને ઉત્પન્ન કરનાર છે. અને હસે એના ઘર વસે' એ કહેવત ખાટે રસ્તે દોરનારી છે. ખરા આત્મિક ગુણને એ અટકાવનારી પદ્ધતિ છે અને તેથી પ્રભુના આદશ રાખનારને એ સ°થા ત્યાજ્ય છે. એ ટેવથી કોઇ જાતના લાભ નથી અને એકંદરે–સરવાળે નુકસાન જ છે. હસવામાંથી ખસવું થઈ જતાં વાર લાગતી નથી, તેથી આ હસવાની કે મશ્કરી કરવાની ટેવ રાખવી યાગ્ય નથી. આવી રીતે હસવાની પદ્ધતિને ત્યાગ કરવા એ પ્રભુને આદર્શ તરીકે સ્વીકારનારને માટે ખાસ જરૂરી છે. એ પ્રમાણે અઢાર પૈકી છઠ્ઠો દોષ થયા.
એ જ પ્રમાણે રતિ નામના સાતમે દોષ પણ પ્રભુને થતો નથી. અનુકૂળ પૌદ્ગલિક પદાર્થ મળે ત્યારે રાજી થવું તે તિ નામના નાકષાય છે. તે કૃષણ પ્રભુને જરા પણ નથી. અનુકૂળ પદાર્થોમાં રાજી થવું, તેના ચેનમાં પડી જવું, એથી પ્રાણી ભારે કમબ`ધ કરે છે. પદાને અનુકૂળ માનવા તે જ અજ્ઞાનતા છે. પદાં તો જડ હાર્દ અંતે વિનાશી છે. શરીર કે કોઇ પણ પદાર્થીમાં રતિ ન કરવી, એ પ્રભુના માગ છે અને પ્રભુના માર્ગને અનુસરી આ સાતમા દૂષણના ત્યાગ કરવે.
આઠમુ દૂષણ અરિત છે. રતિથી તે ઊલટો દુણુ છે. અતિ એટલે ચીજ પર અરાગ. કોઇ વસ્તુ ઉપર અપ્રીતિ ન કરવી. આપણા લેણદાર ધન માગે ત્યારે તેને આપવું. સ` ચીન્ત્ અહીં મૂકી જવાની છે, આપણી સાથે કોઇ આવનાર નથી, એમ વિચારી કોઇ ચીજ પર અને કોઇ બનાવ પર અપ્રીતિ ન કરવી. આ આઠમા દૂષણને ભગવાને નિવાયુ અને ભગવાન આપણા આદશ હોઈ આપણે તેને અનુસરવું ઘટે. ધન ચાલ્યું જાય ત્યારે પણ અતિ ન કરવી.
ચેાથે નાકષાય અને નવમું દૂષણ શાક છે. કોઈ માંદુ પડે કે મરી જાય ત્યારે ખેદ થાય એ શેાક છે, માણસ શાકથી તંદુરસ્તી ખાઇ બેસે છે, બજાર વચ્ચે અમર્યાદ કૂટવું, વરસ સુધી માં વાળવાં, છાજિયાં લેવાં, એ પણ શાકના એક પ્રકાર જ છે. આમાં શૈાભા મળતી નથી અને આપણે પણ જવાનું જ છે એ વાતનું ભાન રહેતું નથી. આ ભવ ને પરભવમાં હાનિ
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |