Page Text
________________
૩૩૬]
શ્રી આનંદઘન–વીશી શકે છે અને હરાવી દે છે. મનને નપુંસક જાણીને હું નિર્માલ્ય ધારતો હતો, પણ મારું જાણપણું બરાબર નહતું. કારણ કે માણસ બીજી ઘણી બાબતમાં હિંમતવાળે છે, તે અનેકને જીતી જાય છે અને બહાદુરી બતાવે છે, પણ કેઈ એ માણસ (નીચેના અપવાદ સિવાય) મારા જેવા કે જાણવામાં આવ્યો નથી કે જે એ મનને પકડી લે. મન એવું જબરું છે કે મેટા મોટા માણસના હાથમાં આવતું નથી અને એવું છટકી જનારું છે કે આવેલ પકડને પણ એ નકામી કરી આગળ વધી જાય છે. ક્રિકેટની રમતમાં અનેક રમનારના હાથમાંથી આવેલ દડો પણ છટકી જાય છે તેવી જ રીતે એ હાથમાં આવેલ હોય તે પણ ચાલ્યું જાય અને એને પકડીને કબજામાં રાખી શકે એ કોઈ માણસ હું તો જતો નથી. આવું ચપળ મારું મન છે અને તેને હું મારે વશ રાખી શક્તો નથી. આવી મારા મનની સ્થિતિ છે, તેને હે. ભગવદ્ ! આપ જાણે છે. (૭)
મન સાધ્યું તેણે સઘળું સાધ્યું, એહ વાત નહીં બેટી; એમ કહે સાધ્યું તે નવિ માનું, એ કહી વાત તે મોટી હો. કુંથુ ૮
અથ–જેણે મનને કાબૂમાં આપ્યું હોય તેણે બધાને કાબૂમાં લીધા છે એ હકીક્ત અસત્ય નથી, એ સાચી જ વાત છે; છતાં કોઈ એવો દાવો કરે કે પિતે પિતાના મનને કાબૂમાં લીધું છે તો તેની વાત કબૂલ કરવાને હું તૈયાર નથી, કારણ કે એ વાત તો ઘણું મુશ્કેલ છે અને એ વાત તો ખરેખર અગમ્ય છે. (૮)
કે ટબો–મન સાધ્યું તેણે સર્વ સાધ્યું એ વાત ખોટી નથી. મનને વશ કરતાં સર્વ રાગાદિ વશ કીધા. પણ કોઈ એમ કહે કે મેં મનને સાધ્યું, વશ કીધું, પણ એ વાત મેટી દુર્ગમ છે, ખોટી છે. અતિશયવંત કે શ્રુતજ્ઞાનીને તે પ્રમાણે હોય, પણ પિતાના માટે કરે તે બેટું (૮)
વિવેચન–માટે જેણે પિતાના મનને કાબૂમાં આપ્યું, એકાગ્ર કર્યું, તેણે સર્વ વાતને સિદ્ધ કરી, સાધી લીધી છે, એમ હું સ્વીકારું છું. માણસ ગમે તેટલી કિયા કરે, ઉનાળે
પાઠાંતર-બતેણે” સ્થાને એક પ્રતમાં “તિણે” પાઠ છે. “એ વાત ને સ્થાને પ્રતમાં એ કહેવત” પાઠ છે. “ નહિ ખોટી’ સ્થાને એક પ્રતવાળો “નહિ ષોટી ” લખે છે. “એમ કહે ” સ્થાને પ્રતવાળો અમૂકે” લખે છે. “માનું' સ્થાને “માન્યું' પ્રતમાં છે. “કહી વાત ” સ્થાને પ્રતમાં “કહેવત” લખે છે. (૮)
શબ્દાર્થ–મન = દિલ, ચિત્ત. સાધ્યું = કબજે આપ્યું, પિતાનું કહ્યું. તેણે = તે માણસે, તે મનુષ્ય. સઘળું = સર્વ, બધાને. સાધ્યું = મેળવ્યું, જે કર્યું. એહ = એ, તે, પેલી વાત = વાર્તા, સામાન્ય ઉક્તિ, ખોટી = અસત્ય ન માનવા લાયક, ન બનવા જોગ. એમ = એ પ્રમાણે, એમ કઈ પણ દાવો કરે. કહે = સ્થાપન કરે, દાવો કરે. સાધ્યું = કબજે કર્યું, વશ કર્યું, હુકમ-તાબામાં આપ્યું. તે = એ દાવે, એવું કથન. નવિ = નહીં, માનું = સ્વીકારી ન લઉં, કબૂલ ન કરું. એ = તે. કહી = કીધેલ, દા કરેલ. વાત = વાર્તા, કથન, દાવો. મેટી = મુશ્કેલ, દુઃખે કબૂલ કરાય તેવી. (૮)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |