________________
૧૬ : શ્રી શાંતિનાથ જિન સ્તવન
[ ૩૧૯
શાંતિનું સ્વરૂપ પ્રભુના પોતાના મુખેથી સાંભળીને અથવા તેમણે જે આગમમાં બનાવ્યું તે તેમના કહેવા પ્રમાણે જાણીને પ્રાણી શું કહે છે, રસિક શ્રોતા શું વદે છે અથવા કેવા ઉદ્ગારો ઉચ્ચરે છે તે આપણે હવે પછી આ જ ગાથામાં જોઈશું. આ શાંતિનું સ્વરૂપ નવ જ ગાથામાં ઘણા ટૂંકાણમાં લેખકે વધુ વ્યું છે. રોકાયૅન પ્રવામિ યનુ પ્રથોમિ:-જે કરોડો ગ્રંથામાં કહ્યું છે તેના સાર અર્ધા શ્લોકમાં હું તમને કહીશ. આગમામાં તે શાંતિનું સવિસ્તર સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું છે. તે આન ંદને બહુ ટૂંકામાં માત્ર ઉપરની નવ (૩–૧૧) ગાથામાં જણાવ્યું. પણ આ જણાવવામાં શ્રી આન`ઘને અદ્ભુત સારરહસ્ય આપણા માટે હિતદષ્ટિએ કર્યુ છે. અગાઉ સૂત્રની પણ આવી જ પદ્ધતિ હતી. એના ઉપર ભાષ્ય કે ટીકા ગમે તેટલી કરી શકાય, પણ ઘણાં સૂત્રોમાં તે તે વાત ટૂંકમાં પતાવવામાં આવે છે. ઘણી વાતનો ટૂંક સાર આ રીતિથી પ્રાણી ગ્રહણ કરી શકે છે. વાતના મુદ્દો આ રીતે પ્રાપ્ત થાય છે અને તે ગ્રડુણ કરનારના લાભ માટે જ છે. એ રીતે પ્રાપ્ત થયેલ સારને પછી શ્રોતા વધારી શકે છે. જેમ ત્રીજીથી અગિયારમી ગાથાને આપણે વિસ્તાર કેટલાંક પાનાંમાં કર્યા એ રીતે ટૂંક સાર હાય તા તેને વધારી શકાય છે.
તીર્થંકર દેવે જે ભાવ કહ્યા તે ગણધરોએ સૂત્ર-આગમરૂપે ગૂછ્યા તેથી આ સંક્ષેપમાં ભગવાનનાં પેાતાનાં વચન છે એમ સમજવું. ભગવાનનાં વચનનો ટૂંકસાર અત્ર આપવામાં આવ્યા છે. પણ એમ ટૂંકામાં મુદ્દામ વાત કરી છે અને તે આ જીવના એકાંત હિતની વાત જ છે. તે સમજવા ઉપરાંત તેને જીવી જાણવી અને આદરપૂર્વક તેના સંવ્યવહાર કરવા. જ્યારે શાંતિના સ્વરૂપને પોતાના જીવન સાથે વણી દેવામાં આવશે ત્યારે તે ખરેખર ભવ્ય સ્વરૂપ ધારણ કરશે. ગ્રંથકર્તા—સ્તવનકર્તાએ એ આ નવ ગાથામાં જે વાત સંક્ષેપમાં કરી છે તે અતિ આકર્ષીક છે અને એ પ્રમાણે વી શકાય તે પરિણામ બહુ સરસ આવે તેમ છે. આટલે ઉપદેશ પ્રભુએ કરેલા અથવા તેમના નામથી રચાયેલાં શાસ્ત્રોમાં બતાવેલા તેના સ ંક્ષેપસાર સાંભળીને આ આત્મારામ એટલા બધા લાગણીવશ થઇ ગયા છે કે તે આભારની લાગણીના શબ્દો બેલી નાખે છે. તેના એ શબ્દો આ પ્રમાણે છે :
હે પ્રભુ ! આપના દર્શનથી હું તે ખરેખર તરી ગયા છું અને મારાં તે સર્વ કામ સિદ્ધ થઇ ગયાં છે, પાકી ગયાં છે.’ દશનથી એટલે આપને જોવાથી, આપની વાણી સાંભળવાથી અથવા આપે જે દર્શન બતાવ્યું તે દર્શનને જાણવાથી હું ખરેખર સંસારસમુદ્રને પાર પામી ગયા છું. દર્શનના અહીં એ અ સમજવા યોગ્ય છે: દર્શન એટલે દેખવું, અને દર્શન એટલે ભગવાને પ્રરૂપેલા દર્શનની પ્રાપ્તિ. આ બન્ને અ બેસતા આવે છે અને પ્રાણી પોતાના નિસ્તાર થયેલા માને છે. આવા હુષાર પ્રાણી જયારે ખૂબ આનંદમાં આવે છે ત્યારે કાઢે છે અને ઘણી મહત્ત્વની વાત સંક્ષેપમાં જાણવાનું પેાતાને સદ્ભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું તેથી તેનાથી સહજ ઉદ્દગાર નીકળી જાય છે.