Page Text
________________
૧૬: શ્રી શાંતિનાથ જિન સ્તવન
[૩૬૫ જાય, ત્યારે એ ખરેખર દિવ્યમાંથી પસાર થઈ જાય છે અને એની નજરમાં જ ફેર પડી જાય છે. તેની નજરે તેનું અને માટી કે પથ્થર સરખાં જ દેખાય છે. આ શાંતિનું વર્ણન છે. એમાંથી શાંતિની વિચારણ સમજી લેવી.
અને શાંતિવાંછકની નજરમાં એની સેવા-પૂજા કે નિંદા કરનારા બંને સરખા જ લાગે. એ જાણે છે કે પૂજક મને કાંઈ આપી જવાને નથી અને નિંદક મારું કાંઈ લઈ જવાનું નથી. એની નજરે સંગમ દેવ કે ઇદ્ર બંને એકસરખા જ લાગે. એને એકની તરફ રુચિ નથી, બીજાની તરફ અભાવ નથી. આ સેવક કે નિંદકને સરખા ગણવા તે સિદ્ધાંતમાં વાત સરસ લાગે છે, પણ ચાલુ વ્યવહારમાં અશક્ય જેવી વાત છે, કારણ કે માણસ સામાન્ય કક્ષા પર પિતાની પ્રશંસા કરનાર તરફ પક્ષપાતને ટેવાયેલ હોય છે. પ્રભુને સાચેસાચ જાણનાર આ હોય, ખરે શાંતિને વાંછક આવો હોય. તે જે હોય તે શાંતિને જાણે છે, એનું સાચેસાચું સેવન કરે છે. હે પ્રાણી! તું આ જાણકાર થા. વિકાસ થતાં અંતે શાંતિની આ મુશ્કેલ શરતે જરૂર આવે છે. એ ટેવથી આવે છે, અને શાંતિ ચાહનારે તે એવા જ થવું જોઈએ, હજી પણ શાંતિના વાંછકનું વધારે સ્વરૂપ કહે છે તે વિચારવું. (૯)
સર્વ જગજંતુને સમ ગણે, ગણે તૃણમણિ ભાવ રે; મુક્તિ-સંસાર બેહુ સમ ગણે, મણે ભવજલનિધિ નાવ રે. શાંતિ. ૧૦
અર્થ–બધા જગતના પ્રાણીઓને એકસરખા ગણે, નાના મોટા ન ગણે. અને એક નકામા તરણાને–તરખલાને અને રતનને એક ભાવે સહે, તેમ જ સર્વ કર્મથી મુક્તિ અને સંસારમાં સરકવાને જે પૌગલિક ભાવ, તે બન્નેને એકસરખા ગણે અને આ સંસારસમુદ્રને તરવાની શાંતિ નાવડી છે, બલાડી છે, એમ જાણે, સમજે, સ્વીકારે. (૧૦)
ટબો–સકળ પ્રાણીને મૈત્રીમાં સરખા ગણે, તૃણુ અને મણિમાં સમાન ભાવ રાખે, મુક્તિ અને સંસાર અને પ્રતિબુદ્ધભાવે–પંડિતભાવે સરખા ગણે. સંકલેશ પરિણામ તે સંસાર-સંકલેશ, તેમાં સંસાર સમુદ્રને એવો સ્વભાવ છે- એવું શાંતિપદ છે. (૧૦)
વિવેચન–શાંતિને ઈચ્છનારે માણસ જગતના સર્વ પ્રાણીને સરખા ગણે. એને રાય અને - પાતર-ગણે” સ્થાને “ગણે ” પાઠ પ્રતમાં છે, તે પ્રાચીન ગુજરાતી છે; “ગણે' સ્થાને બીજી પિંક્તિમાં “ગણે’ પાઠ પ્રામાં છે. તે પણ સદર કારણે જ છે. “ભાવ રે’ સ્થાને પ્રતમાં “એ ભાવ રે' એવો પાડે છે. બીજી પંક્તિમાં “ચ્ચે હોય તું જાણું રે' એ પાઠ એક પ્રતવાળો લખે છે, “સંસાર'ને બદલે “સંસાર સમ' એવો પાઠ એક પ્રતમાં છે. “મણે સ્થાને એક પ્રતમાં “ગણે પાઠ છે. (૧૦)
શબ્દાર્થ–સવ = સકળ, કુલ. જગજંતુને = જગતના પ્રાણીઓને. સમ = એકસરખા. ગણે = માને, સમજે, તે તૃણ = તરખલું, નકામી ચીજ. મણિ = રત્ન, મહામૂલ્યવાન ચીજ. ભાવ = વસ્તુ, ચીજ; બનેને સરખા ગણે, મુક્તિ = મોક્ષ, સર્વ કર્મોથી મુકાવું તે. સંસાર = પૌદ્ગલિક ભાવ, સંસારમાં સંચરવું તે. બેહ = બસ, બેયને. સમ = સરખા, એકસરખા. ગણે = લેખ, ટે. મૂળે = જાણે, લેખ. ભવ = સંસારને તરવા માટે. જલનિધિ = દરિ, સમુદ્ર, નાવ = હેડી, બલામડી. (૧૦)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |