Page Text
________________
૩૧૪ ]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી
અથ—શાંતિવાંછક પ્રાણીનું કોઈ આદર-સન્માન કરે અને કોઈ તિરસ્કાર કરે તે અને તેને મન એકસરખુ જણાય અને શાન્તિઇચ્છક પ્રાણી સેનાને અને પથ્થરને સરખાં જ ગણે, તેમજ તેમને પૂજનાર અને તેમની ટીકા કરનાર બંનેને એકસરખા ગણે—આવા પ્રકારના પ્રાણી તને ઓળખનાર હોય છે, ખરો શાંતિવાંછુ છે, એમ જાણવું. (૯)
ગણે, તે-રોષ ન આણે, દાનાંતરાયને વળી વક-નિદક સરખાં ગણે; ઉપઅરે આત્મન્ ! એવા તું જાણુ થા. (૯)
ટા—વળી માન અને અપમાન બંનેને સમાન ઉદય ઉપશમ વિચારે, વળી કનક-પાષાણ સરખાં ગણે, ભાગાંતરાયના ઉદય–ઉપશમ સમાન ગણે;
વિવેચન—આગળ પણ યાગને અંગે શાંતિવાંછકને વણુવે છે તે આ ગાથામાં આપણે જોઇએ. તેને કોઈ માન આપે અને કોઇ અપમાન કરે તે સરખું ગણે. આવી શાંતિ ગણી મુશ્કેલીએ રહી શકે છે. અપમાન કરનાર અને માન આપનારને સરખા ગણવા એ કહેવું જેટલું સહેલું છે તેટલું જીવવું સહેલ નથી. પ્રાણી ઘણેભાગે માનના અભિલાષી હાય છે, પાંચ-પંદર માણસે તેનાં વખાણ કરે તે તેને ગમે છે. અને ભાઇ! અમે તે કાંઈ નથી! એમ કહેવાના દેખાવ તે બધા શાણા માણસા કરે છે, પણ તે માત્ર દેખાવ જ છે. માન આપીને કોઈ પોતાની ખુશામત કરે છે ત્યારે તેને અંદરખાનેથી તે ગમે છે. અને પાંસ માણસો તેને ન ગમે તેવી વાત કરે તે જાણીને કે સાંભળીને તેને દુઃખ થાય છે. ભગવાન પાર્શ્વનાથ ઉપર કમઠ મોટા વરસાદ વરસાવે અને ધરણેન્દ્ર તેમની સેવના કરી છત્ર ધરી ઊભા રહે, તે બ ંનેને સરખા ગણવાની વૃત્તિ કેળવવી એ ભારે મુશ્કેલીની ખાખત છે, પણ કરવા ચૈાગ્ય છે, વિકાસ કરીને કેળવવા યાગ્ય છે. અને એવી સમાન વૃત્તિ થાય ત્યારે જ સાચી શાંતિને આપણે જાણી છે, એમ સમજવું. આવી વૃત્તિ કેળવવી એ બહુ મુશ્કેલ ખાબત છે, પણ એવા થવું એ જરૂરનું છે; એવા પ્રાણી જ મેાક્ષને માટે લાયક થાય, અને જરૂર મેક્ષ મેળવે. હવે આપણે શાંતિની આગળ વ્યાખ્યા જોઈએ.
ખરે શાંતિવાંછક સાનાને અને પથ્થરને એકસરખાં ધારે. એની એક ખાજૂ સાનાના ઢગલે હાય અને બીજી બાજૂ પથ્થરના ઢગલા પડ્યો હાય, તે ખંને ઢગલાને તે એકસરખા જુએ. એને સેના ઉપર પ્રેમ અને પથ્થર તરફ ઘણા ન થાય. આ વૃત્તિ કેળવાવી વધારે મુશ્કેલ છે. અને તે ખૂબ વિકાસ માગે છે. આટલે સુધી જેની વૃત્તિ કેળવાય તે બહુ મેટી વાત છે. બાકી, આ પ્રાણી એવા છે કે એને લાલચ મળે તેને એ લાત મારે અને સીધે રસ્તે ચાલ્યા
શબ્દા—માન = સન્માન, ઊંચે ચઢાવવું તે, અપમાન = અવહેલના. ચિત્ત = પોતાને મને. સમ = સરખા. ગણે = સમજે, લેખવે. સમ = ઉપર પ્રમાણે, ગણે = ધારે, જુએ. કનક = સુવર્ણ પાષાણ = પથ્થર, પથરાને. વ ક = તેને વાંદનારને, પૂજનારને સમ = એક્સરખા, એક જ ધેારણસર. ગણે = માને, લેખવા નિંદક = અવણુ વાદ એાલનાર. સમ = એક જ ધેારણે, સરખા. ગણે= લેખવે ટેવે, જાણે. સ્યા = એવા. હાય । = થાય. જાણ = જાણકાર, સમજનાર (૯)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |