________________
૩૧૨ ]
શ્રી આનંદઘન ચાવીશી
દુષ્ટ જન સંગતિ પિરહરી, ભજે સુગુરુ સંતાન રે; બેગસામર્થ્ય ચિત્તભાવ જે, ધરે મુગતિ નિદાન રે. શાંતિ॰ ૮ અથ—આવા શાંતિવાંછુ પ્રાણી ખરાબ માણસની સોબત છેડી દઇ, સારા ગુરુએના ચેલાઓને સેવે, ભરે. તેના મનમાં યાગની સમર્થાઈ તે ઘણી જ હેાય. આવા માણસ ચાક્કસ અંતે ને આખરે તેને મેળવે જ, પામી જાય. (૮)
ટા—વળી શું કહે છે ? દુષ્ટ જન-અસાહીની સંગતિ પરહરે, સુપર'પરાને ભજે–સેવે. મન, વચન, કાય યાગ સામર્થ્ય ભાવે તથા ઇચ્છા ૧, શાસ્ત્ર ૨, સામર્થ્ય ૩—યાગ અથવા જ્ઞાન, દન, ચારિત્ર અને મુગતિનિદાનકરણ તે જ યાગને સેવે, એવું શાંતિપદ ભાવે. (૮)
વિવેચન—જે હલકા સ્વભાવના લાકે હાય, જાતે દયાહીન હાય, નીચ હેાય તેવા માણસા સાથે એ સ્નેહ સંબધ ન કરે, જે શાંતિવાંછક હાય તે ક્રૂર, હલકા માસ સાથે ભળે નહિ અને તેના અને હુલકા માણસને મેળ ખાય નહિ. માણસ જેવી સેાબત રાખે છે તેવા તે હાય છે. શાંત માણસનું મન સ્વાભાવિક રીતે જ નીચ માણસ સાથે મળતુ' નથી. સોબત એકસરખા મતવાળા માણસની જામે છે. મિત્ર પાસે–સાબતી પાસે–તે માણસ પોતાની ગુપ્ત વાતા કરે છે, સેામતીની સલાહ લે છે અને સરખેસરખાની પ્રીતિ જ જામે છે. જ્યાં નજર જ જુદી હોય ત્યાં મેળ બેસતા નથી. શાંતિ વાંછુ માણસ એવા હલકા સ્વભાવના માણસને પરિચય કરે નહિ અને કરે તે લાંબે વખત નભે નહિ.
અને એ શાંતિવાંછુ માણુસ સારા કુટુંબના માણસોને સેવે છે. એને સારા કુળના માણસો માટે પક્ષપાત હોય છે. તે તેની સેવા-ભક્તિ કરવામાં પણ માજ માણે છે અને પડી-આખડીને તેની નોકરી સ્વીકારે છે. એનું મન તુચ્છ ન હેાવાથી એને સારા કુટુંબના માણસો તરફ પ્રેમ અને પક્ષપાત હોય છે. એ સારા માણસ પર વારી જાય છે અને તેની ભક્તિ કરવામાં રાજી રાજી થઇ જાય છે. બાકી, પેાતાને ચાટા માનનારા હલકા માણસાની સેખત એ કદી કરતા નથી, અને એના તરફ નૈસર્ગિક રીતે જ તેને અભાવ હોય છે.
અને મન-વચન-કાયાના યેગાને કબજે કરવા, અને યાગસામર્થ્ય ખતાવવું, તેના તરફ તેનું વલણ જ હોય છે. તે યાગસામર્થ્યની વાત આવે ત્યારે તેને પકડી પાડે છે અને તેના પાઠાંતર પરિહરી ' સ્થાને પ્રતમાં પરિહરૈ ' પાડે છે. પ્રતમાં છે. (૮)
ધરે ' સ્થાને ‘ ધરા' પાડે એક
શબ્દા—દુષ્ટ = ખરાબ, હલો, નીચ. જન = માણસ, મનુષ્ય. સ ંગતિ = સોબત, સંગ, મળવું તે. પરિહરી = તજી દઈ, મૂકી દઈ, મૂકી. ભજે = તાબે રહે, સેવે. સુગુરુ = ઉત્તમ ગુરુને. સંતાન = શિષ્ય, ચેલા. જોગ = યાગ, મેાક્ષની સાથે આત્માને જોડે તે. સામર્થ્ય = શક્તિ (ટેકનીકલ), યોગશક્તિ. ચિત્ત = મન, અંદરનું. ભાવ = અંદરની ઇચ્છા. ધરે = ધારણ કરી દે, પામે, મેળવે. મુગતિ = મુક્તિ, માક્ષ નિદાન = જરૂર, છેવટે. (૮)