Page Text
________________
૧૬ : શ્રી શાંતિનાથ જિન સ્તવન
[૩૧૧ છે. અને એને મોટા માણસોએ સ્વીકારેલ છે. આવા પ્રકારને મૂળ સૂત્રોમાં ખુલાસે આપવામાં આવ્યા છે. (૭) .
ટબો–વિધિ અને નિષેધ, તેણે કરી આત્મપદાર્થ તે અવિરેધી છે એટલે વિધિકરણને વિધિ આચાર વિધિ; અનાચાર પ્રતિષેધ, એક જીવ પદાર્થને બેઉ ધર્મ રહ્યા છે અ ને રહ્યા છે. અને મહારાજ તે સજજન લેકે પરિગ્રહ્યો-આદર્યો જે ગ્રહણ વિધિ છે, એવો જે આગમને બોધ એટલે યપણે સર્વ આશ્રવ સંવર, હેયપણે વિધિ-પ્રતિષેધના પરસ્પરે, ઉપાદેયપણે વિધિ-ગ્રહણ એહવે જે બેધ જાણુણા, ભાષણશુદ્ધિ-શાંતિ પદ. (૭)
વિવેચન–અને શાંતિવાંછક પ્રાણી કે હોય તેનું વર્ણન કરતાં આગળ વધારે જણાવે છે કે અમુક કાર્ય આમ જ કરવું જોઈએ તેને “વિધિ” કહેવામાં આવે છે, અને અમુક કાર્ય ન જ કરવું જોઈએ એને પ્રતિષેધ” કહેવામાં આવે છે. આવા વિધિ અને નિષેધમાં એ અપેક્ષાવાદને કારણે જરા પણ વિરોધ દેખાતું નથી. એની શાણ નજર વિધિને સ્વીકારે છે અને પ્રતિષેધ અથવા નિષેધને ત્યાગી દે છે. એને વિધિ-પ્રતિષધમાં દષ્ટિબિંદુના જ્ઞાનથી જરા પણ ગૂંચવણ થતી નથી, શાસ્ત્રમાં ગરમ પાણી (જળ) પીવાનું કહ્યું હોય, એ વિધિ છે, અને રાત્રે કોઈ પણ પદાર્થ ન લેવાનું કહ્યું હોય, એ પ્રતિષેધ છે. એ બને વાદ એના શાંતિવાછકના અપેક્ષાવાદને કારણે તેને બરાબર બંધબેસતા લાગે છે. એક વાતમાં આમ કરવું જોઈએ અને બીજી વાતમાં આમ ન કરવું જોઈએ એને ગોટાળે એને થતું નથી. શાંતિના ઈચ્છકની આવી સ્થિતિ હોય છે. શાંતિને ઈચ્છક કેવો હોય તે ઉપરથી શાંતિનું સ્વરૂપ જાણવું. અત્ર તે શાંતિઇચછકના વર્ણનથી શાંતિનું સ્વરૂપ સમજાયું છે તે મનમાં શાંતિ ઈચ્છનારે ધરવાનું છે.
એને લેવાને વિધિ મોટા માણસે અગાઉથી સ્વીકારતા આવ્યા છે અને આગમ ગ્રંથોમાં મૂળ સૂત્રોમાં ઉપદેશ છે. એ ઉપદેશ પ્રમાણે ચાલનાર આ શાંતિવાછક જન હોય છે. '' આગમ ગ્રંથોમાં–સિદ્ધાંતમાં અમુક બાબત ગ્રહણ કરવા ગ્ય એમ કહ્યું હોય, તે શાંતિઈચ્છક સ્વીકારે અને તે પ્રમાણે પિતાના જીવનને ગોઠવી દે. એ બાબતમાં તેને ફેરફાર કરવાને નથી તે વાત તે જાણે છે. અને જે વાત કરવાની ના કહી હોય તે કરે નહિ. આવા પ્રકારના ઉપદેશને તે બરાબર શબ્દશઃ અને અર્થતઃ અનુસરે છે અને તેમાં જરા પણ ફેરફાર હોય એવું તેના મનમાં પણ આવતું નથી.
આપણામાં એક જાણીતે નિયમ છે કે માનનો ચેન રતઃ સ થા (મોટા માણસે જે રસ્તે જાય તે માર્ગ). મોટા માણસોએ સ્વીકારેલે અને આદરેલ તે રસ્તે છે, એટલે આપણે પણ તે માર્ગે વળીએ અને દરેક વિચાર, વચન કે કિયાને, દષ્ટિબિંદુ ધ્યાનમાં રાખી, ગ્રડણ કરીએ. આ શાંતિવાછકને માર્ગ છે અને મહાજને-મોટા માણસોએ તેને પોતાને કરી લીધો છે. તેથી શાંતિવાછક હમેશાં દષ્ટિબિંદુને સમજવા પ્રયત્ન કરે. અને વસ્તુતઃ તે કઈ પણ વાત સ્વતઃ સારી કે ખરાબ નથી—વાતને સારી કે ખરાબ દષ્ટિબિંદુ–અપેક્ષા બનાવે છે. આ અપેક્ષા સમજાય તે ઘણા ઝઘડાને અંત આવી જાય. આ શાંતિને સમજવાનો માર્ગ છે. (૭)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |