Page Text
________________
૧: શ્રી ઋષભદેવ સ્તવન
| [૧૫ પરબ્રહ્મ એટલા ભવ્ય છે, એવા વિશાળ છે કે એને ખ્યાલ કરે એ પણ માણસની બુદ્ધિથી પર છે. આ અલખને અનેક ગી-બાવાઓ જગાવે છે, અહલેક કરે ત્યારે આ અલક્ષ્ય સ્વરૂપને ધ્વનિનું રૂપ આપે છે; આ અલક્ષ્ય રવરૂપ પ્રમાણે માણસની મર્યાદિત બુદ્ધિમાં પરબ્રહ્મનું સ્વરૂપ અવતરવાની અશક્યતા માનવામાં આવે છે; પણ એ અલખનું લક્ષ્ય સ્વરૂપ પણ હોય છે. એટલે એ અલખમાંથી લક્ષ્ય સ્વરૂપ જ છે, જે મર્યાદિત બુદ્ધિશક્તિવાળા માણસનાં મગજમાં પણ ઊતરી શકે. દાખલા તરીકે ગૂઢ અલખના કૃષ્ણ વગેરે રૂપ કપાય કે હોય, તે તેનું લક્ષ્ય સ્વરૂપ છે. અલખનું લખ બ્રહ્મરૂપ સૃષ્ટિનું ઉત્પાદન કરે, અલખનું લખ વિષ્ણુરૂપ સૃષ્ટિનું સંરક્ષણ કરે, અલખનું લખ શિવ-રૌદ્ર રૂપ સુષ્ટિને સંહાર કરે. આ લક્ષ્ય સ્વરૂપ જેમ ઇરછે તેમ સૃષ્ટિને ઉદ્દગમ, રક્ષણ અને નાશ થાય છે અને એ અલખના લખ સ્વરૂપની જ્યારે ઈરછા થશે ત્યારે લખ સાથે આપણી સાચી પ્રીતિ થશે, અને ટકશે. એટલા માટે ભગવાનની ઈચ્છા બળવાન છે, ભગવાનનું લખ રૂ૫ આપણી આશાઓ પૂરશે, આપણામાં સાચી પ્રીતિ જન્માવશે અને એમ થશે ત્યારે આપણે દહાડે વળશે. માટે પ્રભુની પ્રીતિ મેળવવા માટે કે પર બ્રહ્મની પ્રાપ્તિ માટે તપ કરવા કે કાષ્ઠમાં બળી મરવું એ કાંઈ જરૂરતું નથી, ઈશ્વરછા બલીયસી–પ્રભુની ઈચ્છા બળવાન છે. એ જયારે થશે ત્યારે સર્વ સારાં વાનાં થઈ આવશે. ભક્તની જે કાંઈ ઇચ્છા હશે તે લખે (લક્ષ્ય) પૂરશે, કારણ કે આ સર્વ ભગવાનની લીલા છે, અલખના લખ સ્વરૂપની લીલા છે, માટે કાંઈ કરવાની જરૂર નથી જ્યારે લખ તુટમાન થશે, ત્યારે પ્રભુની પ્રીતિ મળશે અને તેમ થશે ત્યારે મનની સર્વ આશા ફળશે. આ લક્ષ્યાલક્ષ્ય સ્વરૂપ, લીલાની પરમ કારણભૂત માયા અને અલખલખ વચ્ચે સંબંધ ખાસ સમજવા યોગ્ય છે. છતાં એને એવી પરિભાષામાં ગૂંચવી નાખે છે કે એ જાણે વચનાતીત હોય, માણસની શક્તિની બહારને વિષય હોય અને ઊંડી અકઃ ગૂઢતાથી આચ્છાદિત હોય, તેવી તેને ફરતી માયા રચાઈ * ગઈ છે. માયાને સમજવાની વાત પણ માયામાં ગૂંચવાઈ ગઈ છે, અલખના લખ સ્વરૂપને સમજવાની કે વિચારવાની વાત પણ ગોટે ચઢી ગઈ છે; ભગવાનની લીલા જાણે બુદ્ધિને લીલામમાં મૂકી દેતી હોય એવી પરિસ્થિતિ થઈ છે. પ્રશ્ન એ થાય છે કે અલખનિરંજન તિમય પરબ્રહ્મ તે રાગદ્વેષથી પર છે. એને પુદ્ગલ સાથે સંબંધ નથી. એની વિચારણામાં પુગલને સ્નાન નથી. એવા અલખ ભગવાન, સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપને લીલા હોય? લીલા તે લહેર છે, મેજ છે, આનંદ છે. તે આવા અલખ પરબ્રહા લીલા કરે ? શા માટે કરે ? એવી લીલાની પ્રેરણા કોણ કરે? આવી લીલા કરવાને હેતુ શ? અને લીલા કરે તે આવી સૃષ્ટિ બનાવે? બનવાની વિચારણા કરે તે આવી સૃષ્ટિ કરે? લીલા કરે એમાં સમજણ-અક્કલ તે હોય ને? આ દુનિયામાં જે જાતની વક્રતા છે, જે વિયેગ-શોક-કંટાળ-દુઃખ-દારિદ્ર છે, આંટાફેરા-નિરાશા-નિસાસા અને મને વિકાર છે, જેમાં ભય, દુછા, માયા, કપટ, અભિમાન, નિંદા વગેરે અનેક ગોટાળા અને પશ્ચાત્તાપ છે, તેવી સૃષ્ટિની રચના કરવાની વિચારણા કે વ્યવસ્થા કેઈ કરે ? અને એવી રચના કરે તેને અલખની લીલા કહેવાય? લીલા કોઈ વિષયી રાજા કરે, કેઈ અક્કલ વગરને શેઠિયા કરે,
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |