________________
૧૫: શ્રી ધર્મનાથ જિન સ્તવન
[૨૮૯ પ્રવચન અંજન જે સદૂગુરુ કરે, દેખે પરમ નિધાન, જિનેશ્વર; હૃદય-નયન નિહાળે જગધણી, મહિમા મેરુ સમાન, જિનેશ્વર. ધર્મ ૦ ૩
અર્થ–સાચા ગુરુ જે આગમરૂપ આંજણ કેઈની આંખમાં આંજે તે તેના પ્રતાપે મહામૂલ્યવાન દાટેલ ભંડારને જુએ, હૃદયરૂ૫ આંખ જગતને શેઠને-ઉપરીને જોઈ શકે અને એને મહિમા તે ખૂબ મોટો છે, મેરુ પર્વત જેટલે તે ઊંચો છે, મોટો છે તેમ જુએ. (૩)
ટબે–તે ધર્મ તે પ્રવચનરૂપ અંજન જે સદ્ગુરુ કરે તે પરમનિધાન ધર્મરૂપ તે દેખીએ, હૃદય-ચિત્ત-નયનને વિષે જે નિડાળે-ચિંતવે, તે ત્રિભુવન ધણી, તેને મહિમા–પ્રભાવ મેરુથી પણ અધિક હોય. (૩) - વિવેચન–આવી રીતે ધમ ધર્મ કરતે હું તે ભારે ગોટાળે ચઢી ગયે, પણ એમાં મારું કાંઈ વળ્યું નહિ, મારા અનંત ફેરા નકામા ગયા અને નફામાં હું અહીંતહીં રખડતે ફર્યા જ કર્યો અને મારા હાલ બેહાલ થઈ રહ્યા છે. હવે તે સાચા ગુરુ મહારાજ મને પ્રવચનરૂપ આંજણ આજે તે જમીનમાં દાટેલ મહામૂલ્યવાન ખજાને દેખાઈ આવે. અસલ મેલી વિદ્યાને પરિણામે જમીનમાં દાટેલ ખજાને પણ ઘટતા આંજણને પ્રાગે મનુષ્ય જોઈ શકતા હતા, પિતે અદશ્ય થાય. અને હાલ જેમ કેટલાક જમીનમાં રહેલ પાણીની હાજરી ભાખી શકે છે (diviner કહે વાય છે), તેમ પ્રવચનરૂપ આંજણ જે સશુરુ આંજે, તે મહામૂલ્યવાન ખજાને મારી નજરે પડે. આ પરમ ખજાને તે આત્મિક જ્ઞાન છે. એક વાર જીવ અને પુગળ જુદાં છે એમ જણાઈ જાય અને તેને ઉપદેશ અને ગુરુ મહારાજ કરે, તે જમીનની અંદર દાટેલ ખજાનાનાં દર્શન થાય. આ વાતમાં સેના-રૂપાની કે બીજી કઈ મૂલ્યવાન દાટેલ વસ્તુની વાત નથી, પણ સાચે ભંડાર તે આત્માને ઓળખવો તે જ છે. એ રૂપ દાટેલ ધન દેખાઈ આવે, પ્રગટ થાય એવા સુગરની મારે અત્યારે જરૂર છે. એવા ગુરુથી જ્યારે સુંદર વક્તવ્ય થાય, તે મને સાચી સ્થાયી વસ્તુનું ભાન કરાવે, ત્યારે મારે આ ફેરે સફળ થાય અને મારું ચેકકસ કામ થઈ જાય. ત્યારે મારી
પાઠાંતર—“ કરે’ સ્થાને પ્રતમાં “ કરૈ’ એ પાઠ છે, તે જૂની ગુજરાતી છે. પ્રથમ પાદમાં “ કરે” સ્થાને બીજી પ્રત લખનાર “કેરે’ પાઠ લખે છે. “દેખે સ્થાને બંને પ્રત લખનાર “દે ' પાઠ લખે છે, તે પ્રાચીન ગુજરાતી છે. “નયન’ પછી એક પ્રતિકાર ” “ન’ શબ્દ ઉમેરે છે. “નિહાળે ' સ્થાને ભીમશી માણેક નિહાલે’ છાપે છે; પ્રતમાં પણ તે જ પાઠ છે. (૩)
શબ્દાથ–પ્રવચન = શાસ્ત્ર, આગમ. અંજન = આંજણ, મસ. જે = સંબંધક; જો, તે. સદુગર = સારા ગર. શિખવનાર મહાપુરુષો કરે = આજે, ભરે, ભરી આપે, આંખમાં આંજણ આંજે. દેખે = જએ. ઓળખી શકે. પરમ = મૂલ્યવાન, કીમતી, નિધાન = જમીનમાં દાટેલ નિધિ. હૃદય = અંદરથી, આત્મિક, યેન = આંખ, ચ, નીહાળે = નિરખે, જુએ, જાણે, જગધણી = જગતના શેઠને, દુનિયાનાં શિરતાજને. મહિમા = વડપણ, ગુરતા. મેરુ = મેરુ પર્વત ઊંચાઇમાં લાખ ગાઉ છે, ખૂબ ઊંચી જગા, સમાન = બરાબર. (૩)
૩૭