Page Text
________________
૨૮૮]
શ્રી આનંદઘન-ચોવીશી સ્વભાવ તે ધર્મ, ટુરિઝવતન્નાનિધાાઢ રચા સંચમાવિઘઃ સર્વજ્ઞોત્તરો વિગુત્તો તે માટે ધર્મ જિનેશ્વરના ચરણ રહ્યા–ધ્યાયા. એ પ્રમાણે કઈ ધ્યાયતે કઈ કર્મ ન બાંધે, જે શબ્દને ભાવે આદરતે જાય, તેમ તેમ કર્મના બંધ ન થાય. (૨)
વિવેચન–હવે ભક્તિ કરવા પહેલાં પ્રાણીને તૈયાર કરવાની શરતે વધારે કહે છે. આ દુનિયા “ધર્મ, ધર્મ ” એમ પકાર કરતી ચાલે છે, પણ ધર્મને ખરે સાર (રહસ્ય) જાણતી નથી. એ તે ધર્મની વાત કરવામાં જ અને ધર્મ દેખાવામાં જ આનંદ લે છે, પણ ધર્મ શું અને ખરે તે કેવો હોય તે જાણતા નથી. ધર્મમાં આત્માને બરાબર ઓળખે, આત્મિક ધર્મ શું છે તે સમજવું, તે ખરે ધર્મ છે એમ સમજવું અને આત્મા પુગળથી ન્યારે છે એમ સમજવું એ બહુ અગત્યની વાત છે. ધર્મ હોવાને દેખાવ કરવાથી સાચે ધર્મ મળતું નથી. અને જ્યાં સુધી આત્મા પુદુગળથી જુદે છે એમ સમજાય નહિ ત્યાં સુધી સાચે ધર્મ સમજાતું નથી. અને એવું જ્ઞાન ન થાય ત્યાં સુધી ધમી હોવાને દેખાવ કરવાથી કાંઈ વળતું નથી, સાચો લાભ ઉઠાવી શકાતે નથી અને આપણું સાધ્ય પ્રાપ્ત થતું નથી. ખરી રીતે આત્માને ઓળખો અને તેને પુગળથી જુદો જાણવો એ ધર્મના જ્ઞાનની પ્રાણને બહુ જ જરૂર છે. જ્યાં સુધી આત્મા બરાબર ઓળખાય નહિ અને તેની અને પુગળ, જે અજીવ છે, તે વચ્ચે તફાવત જણાય નહિ ત્યાં સુધી પિતાને ધમી માનો કે ધમ હવાને દાવો કરે એ બેહુદી વાત છે. માટે આ આત્મિક ધર્મનું રહસ્ય પ્રાણીએ જાણ્યું નથી અને પછી તે ધમી હેવાને દાન કરે તે વાત બરાબર નથી. ધમ ખરે કેણ હેય તે હવે સાથે જણાવી દેશે. | પહેલી વાત તે એ છે કે ધર્મનાથ નામના પંદરમા તીર્થ પતિ કે બીજા કોઈના ચરણકમળ ઝાલ્યા પછી પ્રાણી કઈ પણ કર્મને બાંધતે નથી; કર્મ બાંધતે નથી એટલે નિકાચિત કર્મ બાંધો નથી એમ સમજવું. બાકી નિકાચિત ન હોય તેવાં સામાન્ય પ્રદેશદયથી ઉદયમાં આવનાર કર્મ તે પ્રાણી છેલ્લી ઘડી સુધી બાંધે છે. વાત એ છે કે સંસારમાં રખડાવનાર નિકાચિત કર્મોને પ્રાણી બાંધતા નથી, એ સાચા ધર્મી હોવાની નિશાની છે. અને એ દષ્ટિએ એને ધમ હોવાને કે ધમ દેખાવાને દાવો ટકી શકતું નથી. હું શિવધર્મી છું કે બૌધ છું એવો દા કરીને લેકે પિતાની જાતને કે જગતને છેતરવા પ્રયત્ન કરે છે, પણ જ્યાં સુધી એ આત્માને બરાબર ઓળખે નહિ અને પુગળથી અલગ છે એમ જાણે નહિ, ત્યાં સુધી ધમ દેખાવાના તેને ડોળને જરાયે વજૂદ આપવું નહિ. ખર ધમ માણસ તે તે કહેવાય કે જે નવાં નિકાચિત કર્મ ન બાંધે અને સંસારનું પર્યટન પૂરું કરે. આવી સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય ત્યારે તેને ધમ હોવાને દાવો ટકે છે, સાચે થાય છે. સાચા ધર્મને તે આત્માના પૃથક્કરણપૂર્વકના જ્ઞાનની જરૂર છે અને તે સંપૂર્ણ શ્રદ્ધા રાખનાર સમકિતી પ્રાણીને જ પ્રાપ્ત થવા સંભવ છે. માટે ધમ હોવા કે દેખાવાને ખોટો દાવો કરે નહિ અને નવાં નિકાચિત કર્મ બાંધવાં નહિ, એ ખાસ આવશ્યક શરત છે. આ તફાવત જે જાણે તે પ્રાણી જ ખર ધમ હોઈ શકે અને તે સિવાયના પ્રાણી સંસારમાં રખડનાર છે એમ સમજવું (૨)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |