Page Text
________________
તે અતિ :
૧૪: શ્રી અનંતનાથ જિન સ્તવન
[ ૨૭૩ વિવેચન–તરવારની અણી ઉપર નાચવું ઘણું મુશ્કેલ છે. એમાં જરા ભૂલ થાય તે જીવને સોદો જ થઈ જાય. એને કદાચ પ્રયાસથી અને પ્રયોગથી બરાબર કરી શકાય તેવી એને સહેલી ચીજ ગણવામાં આવે, તે એ સામાન્ય થઈ જાય. તમે કોઈ બાજીગરેને જેશે તે ચારે તરફ તે તરવાને ગોઠવી તરવારની વચ્ચેથી એવા આબાદ નીકળી જાય છે કે તમને તે હર્ષનાં આંસુ આવે. અત્ર કહેવામાં આવે છે કે તરવારની ધાર પર નાચવું તે સહેલું છે, પણ ચૌદમાં જિનેશ્વરદેવની સેવા કરવી એ ખાંડાની ધાર ઉપર ચાલવાથી પણ વધારે મુશ્કેલ છે. એ સવાલ અહીં રજૂ કરવાનું કારણ એ છે કે આગલા સ્તવનમાં છેવટે સેવાને મહિમા કહ્યો, હવે અહીં કહે છે કે સેવા એ રમતની વાત નથી. તરવારની ધાર ઉપર રમત કરવી કે નાચવું એ તે પ્રમાણમાં સહેલી વાત છે, પણ ચૌદમા તીર્થપતિની સેવા ઉઠાવવી તે તરવારની ધાર ઉપર નાચવાથી પણ વધારે મુશ્કેલ બાબત છે, જે દેવતા જેવા અનુકૂળતાવાળા પણ કરી શકતા નથી. દેવતાઓ તે અવતી હોય છે તેઓને વ્રત નિયમ ઉદયમાં આવતાં જ નથી. તેઓને કહેવામાં આવે કે નિયમ કરે તે એક નવકારશી જે નિયમ પણ કરી શકતા નથી. તેઓ સેવાની આવી આકરી અણી પર કેમ રહી શકે ? સેવા એ તે સમજીને ઈરાદાપૂર્વક કરેલ ભક્તિ છે.
ચમન કરતા દેવતાઓને અશક્ય લાગે, તે સમજી શકાય તેવી હકીકત છે અને મુખે બોલી ન શકે તેવાં અવાચક તિર્થને સેવા બનવી લગભગ અશક્ય છે. અને નારકે તે સદા અનેક પ્રકારનાં દુઃખમાં નિમગ્ન છે. તેઓને સેવાની ધાર પર નાચવું મુશ્કેલ છે. એટલે સેવાની શક્યતા માત્ર મનુષ્યગતિમાં જ છે. આવી દેવતાને પણ મળવી દુર્લભ સેવા મનુષ્યને મળે, એ જે તે લાભ નથી. (૧)
એક કહે સેવિયે વિવિધ કિયિા કરી, ફલ અનેકાંત લોચન ન દેખે;
ફળ અનેકાંત કિરિયા કરી બાપડા, રડવડે ચાર ગતિમાહ લેખે. ધાર૦ ૨ - પાઠાંતર કહે ” સ્થાને એક પ્રતમાં “કહે ” પાઠ છે, તે પ્રાચીન ગુજરાતી પાઠ છે. વિવિધ સ્થાને એક પ્રતમાં ‘વિવંધ” પાઠ છે તે અશુદ્ધ જણાય છે. “કિરિયા’ સ્થાને પ્રતમાં “કીરીઆ’ પાઠ છે, તે પ્રાચીન ગુજરાતી છે. “ ન દેખે માં એક પ્રતમાં “ન” છોડી દીધું છે. “કિરિયા ' ત્રીજા પાદમાં “ કરીયા’ શબ્દ લખે છે તે અશુદ્ધ જણાય છે. “રડવડે’ સ્થાને એક પ્રતમાં રડવર્ડ” પાઠ છે, એ જૂની ગુજરાતી છે. “ચાર” સ્થાને અને પ્રતમાં “ચાર ” પાઠ છે, તે જૂની ગુજરાતી છે. * ગતિમાંહે ' સ્થાને પ્રતમાં “ગતમાહે” એ પાઠ છે તે શુદ્ધ લાગતું નથી, એક પ્રકાર “ગતિમાહી' પાઠ આપે છે તે અશુદ્ધ જણાય છે. “લેખે' સ્થાને એક પ્રતમાં લે” પાઠ છે, તે પ્રાચીન ગુજરાતી છે. (૨)
શબ્દાર્થ_એક = કેઈક, some, કહે = જણાવે છે, બોલે છે. સેવિયે = અમે પૂજીએ છીએ, ભજીએ છીએ. વિવિધ = જુદી જુદી જાતની. કિરિયા = ક્રિયા (માત્ર) કરી = કરીને, અમલમાં મૂકીને. ફળ = પરિણામ. અનેકાંત = ફળ થાય તે ચોક્કસ નહિ, તે પ્રમાણે લાભ થાય કે ન પણ થાય. લેચન = નયન, આંખ, ન દેખે. = જેનાર નથી. ફળ = પરિણામ. અનેકાંત = જેનું ફળ થાય અને ન પણ થાય. કિરિયા = કિયા. કરી = બનાવી, અમલમાં મૂકી. બાપડા = મૂર્ખ માણસે, અણસમજુ લોકે. રવડે = રખડે, આથડે. ચાર ગતિ = દેવતા, મનુષ્ય, તિય ચ અને નારકી, માહિ = માં, તેમાં લખે = ચાર ગતિમાં રખડે, હિસાબે. (૨)
૩૫
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |