________________
રદર]
શ્રી આનંદઘન-ચાવીશી આવી રીતે પ્રભુદર્શનથી દુઃખ અને દુર્ભાગ્ય દૂર હઠે છે, અને સુખ સંપત્તિ આવી મળે છે, એ પ્રભુદર્શન કરનાર ગણાવી આવે છે અને પછી ઉદ્ગારરૂપે બોલે છે કે મારે માથે તે મોટો બહાદુર મજબૂત ધણી શેઠ છે, તેથી જેને માથે આવ મજબૂત ધણી બેઠો હોય, તે માણસ કેનાથી હારે ? કેનાથી ગાળે જાય? મારે હવે કેનાથી બચવાનું રહ્યું? ગમે તેવા “ખેટ” એટલે તેફાની શિકારી માણસથી હઠવાનું પણ પ્રયજન શું? જીવનમાં આ આધાર અને આધેય તત્ત્વની બહુ મહત્તા છે. આધાર આપનાર શેઠ આધેયને ટકાવી રાખે છે અને મને આવા પ્રભુ મળ્યા છે, મને એનાં દર્શન થયાં છે, તે પછી મારે કોઈનાથી બીવાનું કે ગભરાવાનું કારણ રહ્યું નથી. આ આધારિતત્ત્વ દુનિયામાં ઘણું કામ કરે છે સ્ત્રીને એના પતિને આધાર હોય, કે બાળકને એના બાપને કે વડીલને આધાર હોય, કે સારા મિત્રથી પિતાને બચાવ થવાની ખાતરી હોય તે માણસ પિતાના બચાવ માટે તેના ઉપર આધાર રાખે છે. આધેયને કાંઈ આધારને ટેકે વારંવાર લેવો પડતો નથી, પણ એને મનમાં શ્રદ્ધા હોય છે કે એવો વખત આવી પડશે, તે પિતાને દિલે કરાર છે મારે માથે તે ભગવાન જેવા ધણી હેવાથી મને આફત વખતે તેને ઘણે મોટો આધાર છે, હવે મને જ્ઞાન દર્શનચારિત્રરૂપ સંપદા મળી ગયેલી હોવાથી અને મારા દુઃખ અને દુર્ભાગ્ય દૂર ગયેલાં હોવાથી, અને માથે આવ શક્તિશાળી શેઠ હોવાથી સર્વ ફિકર નાશ પામી ગયેલી છે. તે વિમળનાથ પ્રભુ! આપ મારા ખરા સમર્થ શેઠ છો અને આપને દેખવાથી મારાં સર્વ કામ સિદ્ધ થયાં છે. હવે એ ભગવાન કેવા છે તે વર્ણવે છે. (૧)
ચરણકમળ કમળા વસે રે, નિર્મળ થિર પદ દેખ: સમળ અથિર પદ પરિહરે રે, પંકજ પામર પેખ. વિમળ જિન ૨
અર્થ—આપ (વિમળનાથ)ના પદકમળમાં-પગમાં લક્ષ્મીને નિવાસ છે, કારણ કે આપનું મેલ વગરનું સ્થિર-સ્થાયી રથાન દેખીને એ ત્યાં આવી રહેલ છે, અને એણે મેલવા, કાલુંઘેલું, અસ્થાયી પદ છોડી દીધેલ છે—જેમ કાદવમાં ઉત્પન્ન થયેલ કમળ પંકને કાદવને સાધારણ જાણીને છોડી દે છે તેની પેઠે. (૨)
પાઠાંતર–વસે' સ્થાને એક પ્રતમાં ‘વ’ પાઠ છે; એક પ્રતમાં “વશે' એવો પાઠ છે. “નિર્મળ સ્થાને નિરમલ” પાઠ બને પ્રતમાં છે; ભીમશી માણેક પણ એ જ પાઠ છાપે છે. “સમળ.” સ્થાને એક પ્રતમાં “સંમલ” પાઠ છે; બીજી પ્રતમાં “સમલ’ પાઠ છે. “પરિહરે રે’ સ્થાને એક પ્રતમાં “પરિહરો રે' એવો પાઠ છે. પેખ” સ્થાને “પણ” પાઠ બને પ્રતમાં છે, તે જૂની ગુજરાતી છે. “પરિહર ” સ્થાને ભીમશી માણેક “પરહરિ’ એવો પાઠ છાપે છે. “પેખ’ સ્થાને એક પ્રત લખનાર વેષે’ એવો પાઠ મૂકે છે. (૨).
શબ્દાર્થ –ચરણ = પગ, ચર્ણ, આપના પગે. કમળા = લક્ષ્મી, દલત. વસે રે = રહે છે, વાસ કરે છે. નિરમળ = મેલ વગરનું, ચેમ્બુ. થિર = સ્થિર, નિશ્ચળ, ન હાલચાલે તેવું. પદ = આપનું પદ, આપને રહેવાનું ઠેકાણું. દેખ = જઈને, જાણીને. સમળ = કાદવ સહિત, મેલ સહિત. અથિર = અસ્થિર, હાલચાલે તેવું. પદ =
સ્થાન, છાણું. પરિહરે = ત્યજી દે, છોડી દે, મૂકી દે. પંકજ = કમળ, કચરામાંથી થયેલ. પામર = નકામ, હળવું, હલકું. પેખ = પ્રેક્ષીને, સમજીને. (૨)