Page Text
________________
ર૫૬]
શ્રી આનંદઘન–વીશી આતમજ્ઞાની શ્રમણ કહાવે, બીજા તો દ્રવ્યલિંગી રે; વસ્તુગતે જે વસ્તુ પ્રકાશે, “આનંદઘનમત સંગી રે. વાસુપૂજ્ય ૬
અથ–આત્માનું જે જ્ઞાન ધારણ કરે તે સાચા સાધુ સમજવા, અને બીજા સર્વ વેશ પહેરનારા તે માત્ર દ્રવ્યલિંગી છે. જે વસ્તુ જેવી હોય તેવી જાહેર કરે, જણાવે, સમજાવે, તેઓ જ સર્વ કાળના આનંદની સોબત કરે છે અને તેઓ આનંદના સમૂહના સ્થાન સાથે સંગ કરે છે એમ જાણવું. (૬)
ટબે–તે માટે આત્મજ્ઞાની તે શ્રમણ કહીએ. નાળા ચ મુળી ટોફુ, સમચાર મળો દોર સમતાએ આત્મજ્ઞાની તે શ્રમણ બીજા તે સર્વ દ્રવ્યલિંગી કહીએ. વસ્તુગતે જે વસ્તુધર્મને પ્રકાશે, તેહી જ આનંદઘનમતસંગી–પરમાત્મ સ્વરૂપ પ્રસંગી તેને જ જાણ. એટલે બારમા તીર્થંકર શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીનું એ સ્તવન થયું. (૬)
વિવેચન–આ પ્રમાણે આત્માના સ્વરૂપને જાણનાર તે શ્રમણ-ખરા સાધુ મુનિ, યતિજાણવા. આત્મા પિતે આનંદમય છે, તેનામાં નિશ્ચયથી અનંત જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર છે, વ્યવહારથી એ કર્મ કર્તા અને ભોક્તા છે : આવું જે સાચેસાચું જાણે તે ખરે સાધુ બાકી બીજા સર્વ તે વેશધારી છે, દ્રવ્યલિંગી છે, બાહ્ય દેખાવમાં જ સાધુ છે. વેશને અને સાધુતાને (ખરેખરા અર્થમાં) તે બન્નેને સંબંધ નથી. દેખાવમાં સાધુ હોય, રાત્રે ફેટો બાંધી ફરવા નીકળી પડતું હોય, તેનામાં વિષય-કષાયની મંદતા ન હોય, તે નામમાત્ર સાધુ છે. જ્યાં સુધી તેણે આત્માને પૂરેપૂરે જાણ્યું નથી અને આત્મા તથા અનાત્મા સંબંધી તફાવત જાણ્યો નથી, ત્યાં સુધી તે માથું મુંડાવે કે તપ-જપ કરવાનો દેખાવ કરે, જંગલમાં રહે છે અનેક જાતના હઠગ કરે તે માત્ર બાહ્ય દેખાવ છે અને તેથી તે બાહ્ય લિંગે સાધુ કહેવાય, પણ ખરેખર સાધુ નથી. આત્મજ્ઞાનમાં મસ્ત હોય અને જડ-ચેતનને ભેદ જાણતા હોય તે જ ખરેખરા સાધુ છે. એની નજરે રાજા અને રંકમાં ભેદ ન હોય; એ ગરીબ-તવંગરમાં તફાવત ન પાડે, એ સર્વ જીવોને સરખું સન્માન આપે ત્યારે એ સમજે કે એને આત્મા અનંત ગુણથી ભરેલું છે
પાઠાંતર–“જ્ઞાની ’ને બદલે એક પ્રતમાં “જ્ઞાનિ' પાઠ છે, તે સમજણફેરનું પરિણામ જણાય છે; બીજી પ્રતમાં “ ગ્યાનિ' પાઠ છે, તે જૂની ગુજરાતી છે. ‘હા’ સ્થાને “કહાવૈ ' પાઠ એક પ્રતમાં છે, તે જની ગુજરાતી છે. “પ્રકાશે ને બદલે એક પ્રતમાં “પ્રકાશે” એ પાઠ છે; બીજી પ્રતમાં “પ્રકાશૈ” પાઠ છે, તે જૂની ગુજરાતી છે. “મત’ સ્થાને એક પ્રતમાં “મતિ' એ પાઠ છે. (૬) | શબ્દાર્થ–આતમજ્ઞાની = આત્માને જાણનાર, સમજનાર; જેને એને બંધ થયો છે તે. શ્રમણ સાધુ, ત્યાગી, યતિ. હા = વદી શકાય, કહી શકાય. બીજા = અન્ય, બાકીના સવે. દ્રવ્યલિંગી = માત્ર સાધન પરિધાન ધારણ કરનાર, ડ્રેસ પહેરનાર. વસ્તુગતે = જે વસ્તુને જેવી હોય તેવી કહે. જે = જે કોઈ પણ. વસ્તુ = ચીજ, પ્રકાશે = બેલે, કહે, જણાવે. આનંદધન = મોક્ષ. મત = અભિપ્રાય, બોધ, સંગી = સાથ આપનાર, સેબતી, સાથે જનાર. (૬) :
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |