Page Text
________________
૧૨ : શ્રી વાસુપૂજ્ય જિન સ્તવન
[૨૪૯ અર્થ–વાસુપૂજ્ય નામના બારમા તીર્થંકર સુરાસુરથી પૂજિત, ત્રણ ભુવન એટલે સ્વર્ગ, મનુષ્યલક અને પાતાળના સ્વામી અને અનેક નામવાળા-નામધારી અને પરિણામ પામવાવાળા છે. એ પ્રભુ નિરાકાર છે, અને આકાર સહિત પણ છે. તેમ જ ચેતના બે પ્રકારની)વંત છે. તેઓ આત્માના મૂળ ગુણ યુક્ત છે, કરમ કરનારા છે, અને એ સારાં-ખરાબ કર્મો થાય, તેના ફળના વાંછક છે. (૧)
ટબો–આ સ્તવન ઉપર જ્ઞાનવિમળસૂરિને બે વર્તમાન ગુજરાતી ભાષા પ્રમાણે નીચે મુજબ છે : હવે બારમા તીર્થંકર શ્રી વાસુપૂજ્ય-સકળ દેવાધિદેવનું સ્તવન કહેશું. આ વાસુપૂજ્ય પ્રભુ ત્રણ ભુવનના સ્વામીનાથ છે, ઘન બહુ નામ છે, અરિહંત ભગવંતાદિક તે પરિણામી છે-તે સ્વભાવે છે. નિરાકાર સાકાર ચેતના તે સામાન્ય-વિશેષ ઉપગવંત છે, કર્મ અને કર્મફલના કામી એટલે ધર્મ ધર્મી ઉભયના પ્રાપક (મેળવી લેનાર) છે. (૩)
વિવેચન–વાસુપૂજ્ય નામના બારમા ભગવાન, જે સ્વર્ગ, મત્સ્ય અને પાતાળ એમ ત્રણે લેકના સ્વામી છે, જે દેવેન્દ્રથી પૂજ્ય છે, જે ચક્રવર્તીથી પૂજ્ય છે અને જે અસુરેન્દ્રથી પૂજ્ય છે અને નારકીના જીવના પણ સ્વામી છે, જેમાં અનેક નામે જાણીતા છે – ઘન એટલે સમૂહું એમાંથી જ “ઘણા શબ્દ નીકળે-આપણે એ પ્રભુનાં અનેક નામે સાતમા સ્તવનમાં વિચારી ગયા, જેઓ પોતે સારામાં સારા નામધારી છે, અતિ વિખ્યાત છે અને જે પરિણામ પામેલા છે, તીર્થંકર પદને વરેલા છે અથવા જેઓ દુશ્મને-રાગદ્વેષાદિક કષાય-ને નમાવનાર છે. આને સંબંધક તે હવે આવશે. એ આત્માને સમજાવનાર હોવાથી આખું સ્તવન ખૂબ સમજીને પચાવવા યોગ્ય છે, કારણ કે આખા સ્તવનમાં આત્મવિચારણા જુદાં જુદાં અનેક દષ્ટિબિંદુઓથી કરેલી છે. આ બધા ભાવને જાણી-સમજી-વિચારી પ્રભુ આત્માના મૂળ ગુણમાં રમી રહેલ છે તેથી ગ્ય રીતે તેઓ આપણા આદર્શ સ્થાનને યોગ્ય છે. આ આત્મા મૂળ ગુણે નિરાકાર છે, એને કઈ આકાર નથી, અને વ્યવહારથી પુગળ સંગે તેનામાં અમુક આકાર હોય છે. એ રીતે આત્મા બે પ્રકારને ગણાય: મૂળ ગુણે-નિશ્ચયન-એ નિરાકાર છે, અને સંસારમાં હોય ત્યાં સુધી, વ્યવહારનયે, એ આકાર-આકૃતિને ધારણ કરનાર-શરીરવ્યાપી–હોય છે. પ્રભુ જ્યારે દેશના આપે ત્યારે તે સાકાર છે અને જ્યારે મેક્ષમાં જાય ત્યારે નિરાકાર છે. આ દષ્ટિબિંદુએ આત્માના બે પ્રકાર થયા; તે બન્ને પ્રભુમાં સાબિત થયા. પ્રત્યેક આત્માને એ બે પ્રકારે ' શબ્દાર્થ-વાસુપૂજ્ય = વાસુપૂજ્ય નામના બારમા તીર્થ કર, જિનપતિ. જિન = કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત તીર્થકર ભગવાન, ત્રિભુવન = સ્વેગ, મત્ય અને પાતાળ–ત્રણ લેક, સ્વામી = શેઠ, માલેક, ધનનામી = અનેક નામવાળા, અનેક નામ ધારણ કરનાર, એમાં ધન એટલે સમૂહ. પનામી = બહુ ઊંચા પ્રકારનું જેનું નામ છે તે, પરને નમાવનાર. નિરાકાર = જેને દુખી શકાય એવી આકૃતિ વગરના, સિદ્ધદશામાં વર્તતા. સાકાર = દુનિયામાં હતા તે વખતે આકતિયુક્ત, સાકારી, આકારવાળા. સચેતન = ચેતનામય. ચેતના (તેમની ) બે પ્રકારની હતી. કરમ = કમ, કામ, ક્રિયા. કરમફળ = કમફળ, કમનું પરિણામ. (૧)
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |