Anandghan Chovisi

SR No.: 005730
Original Sutra Author: N/A
Author: Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 1985
Total Pages: 540
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 12 MB

Page 266

૧૧: શ્રી શ્રેયાંસનાથ જિન સ્તવન
[૨૪૭ ઉપસંહાર આવી રીતે અધ્યાત્મને આપણે જુદા જુદા અર્થમાં અહીં સમજ્યા. એ અર્થ આપણા જીવન સાથે એટલે બધે અલગ (છેક નજીકનો સંબંધ ધરાવે છે કે એના પર જેટલું વિવેચન કરવામાં આવે, તે અલ્પ ગણાય; પણ એની વિચારણામો એથી વિશેષ મહત્ત્વની વાત ચાર નિક્ષેપે અધ્યાત્મને ઓળખવાની બાબત છે. એક નામ માત્ર અધ્યાત્મ હોય, પણ આત્માને એક અક્ષર જાણે કે સહે નહિ, તે માત્ર નામ અધ્યાત્મી કહેવાય. પછી અધ્યાત્મની સ્થાપના કરે તે સ્થાપના અધ્યાત્મ કહેવાય. દ્રવ્ય અધ્યાત્મીઓ પ્રાણાયામાદિક કરે છે, સાધુને સર્વ આચાર પાળે છે, પણ આ ત્રણે નિક્ષેપ તજવા યોગ્ય છે. આદર તે ભાવ અધ્યાત્મને જ કરવા યોગ્ય છે. જેનામાં વિષય-કષાયની મંદતા હોય, જે ખરા સાધુ-યતિ નામને દીપાવનાર હોય, તેને આદર કરે અને બીજાબાકીના ઉપર કહ્યા તે સર્વ નિક્ષેપાને લેભાગુ વર્ગમાં મૂકવા અને તેમને આશ્રય ન કરે, એ આખા સ્તવનનું રહસ્ય છે. જે ગુરુસ્થાને જેવા તેવાને રખાઈ જાય તે આપણે અવતાર એળે જાય છે, તેથી ભાવ અધ્યાત્મીને જ આદરવા અને તેમને જીવન અર્પણ કરવું.
ગુરુ કે દોરવણી આપનારની જેવી તેવી કસોટી ન કરવી. તે આપણી સર્વ કસોટીઓમાંથી પસાર થાય તે જ તેને ચરણે શિર ઝુકાવવું. આ બાબતને ઘણું મહત્ત્વ એટલા માટે આપવામાં આવ્યું છે કે આપણું ભવિષ્યને આધાર ગુરુની પસંદગી ઉપર રહે છે. સાચા ભાવ અધ્યાત્મી ગુરુ મળે તે સંસારને પાર પમાય છે. અને આપણે પિતે કયે પગથિયે ઊભા છીએ એ પણ આ ચાર પ્રકારના નિક્ષેપના જ્ઞાનથી સ્પષ્ટ થઈ જાય છે. ઘણીવાર પ્રાણી દેખાવમાત્રમાં દોરવાઈ જઈ, પિતામાં જે ગુણો ન હોય તે છે, અથવા હશે એમ માનીને ચાલે છે. તેની ધારણુ કેટલી બેટી છે તે આ સ્તવનને પોતાને લાગુ પાડવાથી બરાબર સમજોઈ જશે. વાત એ છે કે ચેતન પિતાને પણ કોઈ કોઈ વાર છેતરે છે અને પિતામાં ન હોય તેવા ગુણે પિતામામાં હશે, એમ ધારી લે છે. એવી કફોડી હાલતમાંથી બચવા માટે આ દીવાદાંડી છે અત્યારે જે જે અનુકૂળતાઓ મળી છે તેને જે ખરેખર લાભ લઈ લે હોય તે સદ્દગુરુને ચરણે આત્મસમર્પણ કરવું. આવો અવસર ફરી ફરીને નહિ મળે, તે માટે આદર્શ તે તીર્થકરને જ રાખે, એ આદર્શની પસંદગીમાં મદદ કરે તે સ્તવનની કૃતિ ઉપયોગી થઈ ગણુય; એ દષ્ટિથી આ સ્તવન સમજવા યોગ્ય છે અને તેને પ્રત્યેક ભાગ વિચારણીય છે. એ દષ્ટિએ બારમા ભગવાનનું સ્તવન પણ વિચારવા યોગ્ય છે. આપણે તે જોઈએ. ફેબ્રુઆરી : ૧૯૫૦ ].