Page Text
________________
૧૦]
શ્રી આનંદઘન-ચોવીશી અથ–તેઓના રાગદ્વેષ ગયેલા હોવાથી તેઓ વીતરાગ છે. અને સર્વ પ્રકારના ગર્વ, કલ્પના, આનંદ (રતિ), પીડા (અરતિ), બીક (ભય), શેક, ઊંઘ, આળસ, ખરાબ સ્થિતિથી રહિત હોવાથી તેઓ મન-વચન-કાયાના યુગોથી પીડા વગરના છે. (૫) આ ટ –વિત કહેતાં ગયે છે, રાગ કહેતાં ઈષ્ટપ્રાપ્તિને હર્ષ. મદ તે પ્રાપ્ત વસ્તુને ઉત્કર્ષ, કલ્પના તે સંકલ્પજાલ, ઈષ્ટની બહુમાનતા તે રતિ, તદ્વિપરીત તે દીનતા તે અરતિ, ભય તે પૂર્વોક્ત, શોક તે ગત વસ્તુ સંબંધી ખેદ-આકંદન આદિ, નિદ્રા તે ઊંઘ, તંદ્રા તે આળસ, દુરંદેશા તે અશુભાધ્યવસાય. ઇત્યાદિક અશુભ દશાથી રહિત, એટલા જ માટે અબાધિતગ, સાધ્યા સકલ જેગ. (૫)
- વિવેચન–હવે આપણે પ્રભુનાં બીજાં ડાંક નામે પણ લઈએ. પ્રભુ વીતરાગ છે, તેઓ રાગદ્વેષ વગરના છે તે બેમાં પણ રાગ મીઠો દુર્ગુણ હોવાથી ખાસ તે વગરના છે એમ કહી તેઓ દ્વેષ વગરના છે એમ સમજાવી દીધું, કારણ કે દ્વેષ તે જાણી જવાય તે દુર્ગુણ છે. પ્રભુ મદ-અભિમાન વગરના છે, વીતમદ છે. એ પ્રભુમાં જે અનેક ગુણે છે તેનું તેમને અભિમાન નથી. પ્રભુ કલ્પના રહિત છે. પિતાનું શું થશે કે એવી કોઈ જાતની કલ્પનાજાળથી તેઓ રહિત છે. કલ્પના સંકલ્પ-વિકલ્પ કરાવે છે, અનેક જાતના આહટ્ટદેહદૃ કરાવે છે. આવી કલ્પનાના જાળે પ્રભુમાં નથી તેથી તેઓ વીતકલ્પના છે. અને કઈ પણ બાબતમાં પ્રભુ આરામ કરતા નથી. તેઓને તેમાં મજા આવતી નથી. આ વિતરતિને તમે વાંદે, પૂજે. રતિ એટલે પ્રીતિ. પણ જેને કોઈ મારે તારું નથી, સર્વ પિતાનાં છે એવા પ્રભુમાં રાગ કે દ્વેષ જ ન હોય ત્યાં પ્રીતિની વાત જ કેમ હોય? પ્રભુમાં અરતિ બિલકુલ નથી, તેથી તેઓ વીતઅરતિ છે. અરતિ એટલે આરામ કે પ્રેમથી ઊલટી દશા, જેમાં મનમાં ઉશ્કેરણી થાય અને પિતે શું નું શું કરી નાખે એવી ઉશ્કેરાણી થાય, તેથી પ્રભુ દૂર જ છે. તેમાં અરતિ ન હોવાથી તેઓ અરતિઅબાધિત નામને
ગ્ય છે. તે ઉપરાંત પ્રભુને કેઈની બીક લાગતી નથી. આવા ભીતિ વગરના પ્રભુ ખરેખર વીતભય છે. આવું નિર્ભયપણું તેઓએ પોતાની જાતમાં કેળવેલ હોવાથી તેઓ એગ્ય રીતે વીતભય નામને યેગ્ય છે. પ્રભુ શેક વગરના છે, વહાલી વસ્તુના વિરહથી અથવા ન ગમે તેવી વસ્તુની સાથે તેમને સંગ સંબંધ થવાથી તેમને કઈ પણ પ્રકારને ખેદ થતું નથી. આવા શોકથી અબાધિત પ્રભુ જ રહી શકે. દુનિયામાં તે વહાલાના વિશે અનેક પ્રકારના શોકે થાય છે, અને ધનને નાશ તે કેટલીક વાર શરીરને ખરાબ કરીને જીવિતવ્યને પણ નાશ કરાવે છે. પ્રભુ તે શોકથી અબાધિત હોવાથી આનંદમાં રહે છે. વળી પ્રભુ વિનિદ્ર છે, એટલે નિદ્રા વગરના છે. ઉજાગર દશાને પ્રાપ્ત થયેલા હોવાથી તેઓને ઊંઘ આવતી નથી અને પ્રભુ તંદ્રા વગરના છે. તેઓમાં કઈ જાતનું આળસ નથી, તેઓ તે પિતાની આત્મિક દશામાં જાગૃત છે, મન-વચન-કાયાના પેગ વગરના છે, અને જરા પણ તંદ્રામાં પડતા નથી તંદ્રા એ ઊંઘ પહેલાંની સ્થિતિ છે. પ્રભુ તે નિરંતર જાગૃત રહેવા છતાં જરા પણ તંદ્રામાં પડતા નથી, આવા વિતંત્ર પ્રભુને નમે, પૂજે, સે. તે ઉપરાંત પ્રભુ દુર્દશાથી તદ્દન રહિત છે.
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |